تومور مغزی در چه صورتی ایجاد می شود و راه های درمان و مقابله با آن چیست؟ داروهای هدفمند، شیمی درمانی، رادیوتراپی برای درمان تومور مغزی در بهترین کلینیک سرطان

تومور مغزی و علائم آن |درمان تومور مغزی | تشخیص تومور مغزی

هرآنچه باید درمورد تومور مغزی بدانید

تومور مغزی مجموعه یا توده ای از سلول های غیر طبیعی در مغز شما است. جمجمه شما که مغز شما را در بر می گیرد، بسیار سفت و سخت است. به همین دلیل هر نوع رشد و گسترش غیر طبیعی در این فضای کوچک می تواند موجب بروز مشکلات و بیماریهای غیر عادی شود.

تومور مغزی رشد سلول های غیرطبیعی است که در مغز ایجاد شده اند. برخی از تومورهای مغزی، بدخیم (سرطانی) هستند، در حالی که برخی دیگر (غیر بدخیم، غیر سرطانی یا خوش خیم) هستند.

تومور مغزی می تواند در مغز یا سایر قسمت های سیستم عصبی مرکزی (CNS) مانند ستون فقرات یا اعصاب جمجمه ای ایجاد شود.نقش اصلی مغز در کنترل بیشتر عملکردهای بدن از جمله آگاهی، حرکات، احساسات، افکار، گفتار و حافظه میباشد. تومور می تواند بر توانایی مغز برای کار درست و انجام کافی چنین عملکردهایی تأثیر بگذارد و باعث افزایش فشار داخل جمجمه شوند. این می تواند باعث آسیب مغزی شود و تهدید کننده زندگی باشد.

تومور مغزی انواع مختلفی دارند. برخی‌از تومورهای مغزی خوش‌خیم (غیرسرطانی) و برخی‌از تومور مغزی بدخیم (سرطانی) هستند. تومور مغزی به‌دو دسته اولیه یا ثانویه تقسیم می‌شوند، منشأ تومورهای اولیه‌از مغز می‌باشند، یا ممکن است بیماری ازسایر نقاط بدن آغاز شده‌و مغز رانیز درگیرکند (ثانویه یا تومورهای متاستاتیک مغزی).

سرعت رشد تومور مغزی می‌تواند بسیار متفاوت باشد. میزان رشدو همچنین محل قرارگیری تومور مغزی، نحوه تأثیرگذاری تومور برعملکرد سیستم عصبی‌را مشخص می‌کند.
روش‌های درمان تومور مغزی به‌نوع تومور و همچنین اندازه و محل قرارگیری بستگی دارد.

درجه بندی تومور مغزی چیست؟

درجه تومور مدت‌هاست که راهی برای تعریف تهاجمی بودن تومور، به‌ویژه برای تومور مغزی بدخیم مانند گلیوما و همچنین برای تومورهای غیر بدخیم (خوش خیم) مغز از جمله مننژیوم بوده است.

به طور سنتی، تومورها بر اساس بافت شناسی (سلول ها در زیر میکروسکوپ) و نشانگرهای مولکولی به عنوان درجه 1 تا 4 طبقه بندی می شوند. تومورهای درجه 1 عمدتاً در کودکان ایجاد می شوند و نوعی جدا از درجه 2-4 را نشان می دهند (که عمدتاً در بزرگسالان دیده می شود). تومورهای درجه 2 درجه پایین در نظر گرفته می شوند، اما بعضا می توانند تهاجمی باشند. تومورهای درجه 3 و 4 به عنوان درجه بالا تعریف می شوند.

تفاوت بین تومور مغزی بدخیم و غیر بدخیم چیست؟

بدخیم بودن یا نبودن تومور به سرعت تکثیر سلول ها بستگی دارد. اگر تومور از سلول هایی تشکیل شده باشد که به آرامی تکثیر می شوند، معمولاً غیر بدخیم است. اما اگر سلول ها به سرعت تکثیر و پخش شوند، تومور بدخیم است.

تومورهای غیر بدخیم (خوش خیم) مغز سرطانی نیستند. این نوع تومورها نسبتا کند رشد می کنند و تمایلی به گسترش ندارند. اگرچه این تومورها سرطانی نیستند، اما همچنان می توانند علائمی ایجاد کنند و ممکن است نیاز به درمان داشته باشند.همچنین تومور مغزی غیر بدخیم می تواند یک وضعیت پزشکی جدی باشد.

تومور مغزی بدخیم سرطانی است. این نوع تومورها عموماً سریعتر رشد می کنند و نسبت به تومورهای غیر بدخیم تهاجمی تر هستند. آنها اغلب پخش می شوند و به سایر نواحی مغز و نخاع آسیب می رسانند. تومور مغزی بدخیم باید در اسرع وقت درمان شوند تا عمر فرد بیمار طولانی شود.

انواع تومور مغزی

آکوستیک نوروما
آستروسیتوما
متاستاز مغز
کارسینوم شبکه کوروئید
کرانیوفارنژیوما
تومورهای امبریونال

اپاندیموما
گلیوبلاستوما
گلیوما
مدولوبلاستوما
مننژیوم
الیگودندروگلیوما
تومورهای مغزی کودکان
پینئوبلاستوما
تومورهای هیپوفیز

علائم تومور مغزی

علائم و نشانه‎‎‎‌های تومور مغزی می‌تواند بسیار متفاوت باشد وبه اندازه، محل و سرعت رشد تومور مغزی بستگی دارد.

علائم و نشانه‌های متداول ناشی‌از تومور مغزی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• شروع سردرد و یا تغییر الگوی آن
• سردردهایی که‌به مرور مداوم و شدید می‌شوند
• حالت تهوع یا استفراغ شدید
• مشکلات بینایی، مانند تاری دید، دو بینی یا نابینایی محیطی
• کاهش تدریجی حس و حرکت دست ها و پاها
• عدم تعادل و هماهنگی
• اختلال تکلم
• گیجی درامور روزمره
• تغییر رفتار و شخصیت
• تشنج، به‌خصوص درفردی که‌تا به‌حال تشنج را تجربه نکرده باشد
• مشکلات شنوایی

برای تومور مغزی چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم و نشانه‌ها دائمی بود و باعث نگرانی شد، بایدبه پزشک مراجعه کرد.

علل تومور مغزی چیست؟

تومور مغزی که از مغز نشأت می‌گیرد

تومور مغزی یاازخود مغز یااز بافت‌های نزدیک‌به آن، مانندغشای پوشاننده‌مغز (مننژ)، اعصاب جمجمه، غده هیپوفیز یاغده صنوبری (غده ی پینه آل) نشأت می‌گیرند.
زمانی‌که سلول‌های طبیعی دچار جهش‌در DNA شوند، تومورهای اولیه مغز شکل می‌گیرند. این جهش‌ها باعث می‌شود سلول‌ها به‌سرعت رشد کرده و تقسیم شوند و طول عمر طولانی‌تری ازسلول‌های سالم داشته باشند. درنهایت، توده‌ای ازسلول‌های غیرعادی ایجاد می‌شوند که‌توموررا تشکیل می‌دهد.

دربزرگسالان، تومورهای اولیه مغز کمتراز تومورهای ثانویه مغز شایع می‌باشند، درتومورهای ثانویه‌سرطان ازنقاط دیگر شروع شده و به‌مغز گسترش پیدا می‌کند.
تومورهای اولیه‌مغز انواع مختلفی دارد، که‌هر کدام براساس نوع سلول درگیر، نام گذاری می‌شوند. این موارد شامل:
• گلیوما. این تومورهااز مغزیا نخاع شروع شده و شامل آستروسیتوما، اپاندیموما، گلیوبلاستوما، اولیگواستروسایتوما و اولیگودندروگلیوما می‌باشند.

 

• مننژیوم. مننژیوم توموری است که‌از غشای اطراف‌مغز و نخاع فرد (مننژ) ایجاد می‌شود، اغلب مننژیوم‌ها غیرسرطانی (خوش خیم) هستند.
• شوانوما (آکوستیک نوروما). این تومورهای خوش خیم، بر روی اعصابی ایجاد می‌شوند که‌از قسمت گوش داخلی‌به‌مغز، تعادل و شنوایی‌را هدایت می‌کنند.
• آدنوم‌های هیپوفیز. این تومورها اغلب تومورهای خوش خیمی هستند که‌در غده هیپوفیز درپایه‌مغز به‌وجود می‌آیند. این تومورها بر روی هورمون‌های هیپوفیز و درنهایت برروی بدن تاثیر می‌گذارند .

• مدولوبلاستوما. این تومور ازمتداول‌ترین تومور مغزی درکودکان می‌باشد. مدولوبلاستوما ازقسمت پایین پشت مغز شروع می‌شود و ازطریق مایع نخاعی گسترش پیدا می‌کند. این تومورها دربزرگسالان کمتر دیده می‌شود، اما ابتلابه آن نیزدر این افراد اتفاق می‌افتد.

• تومورهای سلول جنینی. تومورهای سلول‌های زایا دردوران کودکی درجایی‌که بیضه‌ها یا تخمدان‌ها تشکیل می‌شوند، ایجاد شود. اما گاهی، تومورهای سلول‌های جنینی روی سایر قسمت‌های بدن مانند مغز تأثیر می‌گذارند.
• کرانیوفارنژیوم. این تومورهای نادر و خوش خیم ازمجاورت غده هیپوفیزمغز شروع می‌شوند؛ غده هیپوفیز هورمون‌هایی ترشح می‌کنندکه بسیاری‌از عملکردهای بدن را کنترل می‌کنند. همانطورکه کرانیوفارنژیوم به‌آهستگی رشد می‌کند، می‌تواند بر غده هیپوفیز و سایر ساختارهای مجاورمغز تأثیر بگذارد.

سرطان‌هایی که از بخش دیگری از بدن شروع می‌شود و به مغز منتشر می‌شود

این تومورها،از سرطان‌های نواحی دیگری ازبدن منشأ گرفته و سپس‌به مغزمتاستاز می‌دهد. ( پیشنهاد میکنیم مقاله سرطان خون را مطالعه نمایید)
تومور مغزی ثانویه اغلب درافرادی رخ می‌دهدکه سابقه‌سرطان داشته باشند. اما درموارد نادری، تومور متاستاتیک‌مغز می‌تواند اولین نشانه‌از سرطانی باشدکه ازقسمت دیگری ازبدن آغاز شده است.

دربزرگسالان، تومورهای ثانویه‌مغز بسیار متداول‌تراز تومور مغزی اولیه می‌باشند.

هرسرطانی می‌تواندبه مغزمنتشر شود، اما انواع متداول آن عبارتنداز:

• پستان
• کولون(روده بزرگ)
• ریه
• کلیه
• ملانوما

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها) تومور مغزی

علت تومور مغزی دربیشتر افراد مشخص نیست. اما پزشکان ازبرخی موارد به‌عنوان عوامل افزایش دهنده خطر تومور مغزی نام می‌برند.
این عوامل عبارتند از:

• قرار گیری درمعرض اشعه. احتمال ابتلابه تومور مغزی درافرادی که‌در معرض اشعه یونیزان قرار گرفته‌اند، افزایش پیدا می‌کند. ازانواع پرتوهای یونیزان می‌توان به‌پرتوهایی که‌در پرتودرمانی برای درمان‌سرطان استفاده می‌شود و اشعه ناشی‌از بمب‌های اتمی اشاره کرد.
• سابقه‌ی خانوادگی ابتلابه تومور مغزی . بعضی‌از تومور مغزی درافرادی باسابقه ابتلابه تومورهای مغزی یا سندرم‌های ژنتیکی افزاینده خطر تومورهای مغزی بروز می کند.

تشخیص تومور مغزی

درصورت آن‌که پزشک‌به تومور مغزی مشکوک شود، تعدادی روش‌های آزمایشی را توصیه می‌کند:
• معاینه عصبی. معاینه عصبی می‌تواند شامل موارد دیگری ازجمله بررسی بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی، قدرت و واکنش بیمار باشد. مشکل دریک یا چند نقطه می‌تواند نشانه‌ای مبنی بر تومور مغزی باشد.

• آزمایش‌های تصویربرداری. معمولاًاز ام آر آی برای تشخیص تومور مغزی استفاده می‌شود. دربعضی موارد درطول ام آر آی، ماده حاجب ازطریق ورید بازویی تزریق می‌شود.
تعدادی‌از انواع تخصصی اسکن ام آر آی، می‌تواندبه پزشک د ارزیابی تومورها و طراحی درمان کمک کند.
بعضی مواقع سی تی اسکن نیز توصیه می‌شود. PET (پت اسکن) نیز می‌تواند برای تصویربرداری‌از مغز استفاده شود، اما به‌طور کلی درتصویربرداری‌از تومور مغزی به‌اندازه سایر سرطان‌های نواحی دیگر ، مفید و موثر نمی‌باشد.

• آزمایش‌هایی برای تشخیص سرطان نواحی دیگر بدن. اگر پزشک‌به تومور مغزی مشکوک شده و احتمال بدهدکه این سرطان نتیجه‌ی متاستازاز ناحیه‌ی دیگری می‌باشد، انجام آزمایش‌ها و تست‌هایی را تجویز می‌کند. یک نمونه می‌تواند سی تی اسکن و یا اسکن PET برای بررسی احتمال ابتلابه سرطان ریه باشد.
• نمونه برداری (بیوپسی). بیوپسی را می‌توان درحین عمل جراحی تومور مغزی یابه‌کمک یک سوزن این عمل را انجام داد.

ازنمونه برداری به‌کمک سوزن استرئوتاکتیک، می‌توان برای تومور مغزی درمناطقی‌که دسترسی‌به آن‌ها سخت بوده و یا مناطق بسیار حساس درون مغز استفاده کرد. به‌همین منظور، جراح مغز و اعصاب سوراخ کوچکی درجمجمه ایجاد کرده و سپس سوزن نازکی رااز طریق سوراخ وارد آن می‌کند. به‌کمک سوزن بافت برداشته می‌شود؛ این کار اغلب به‌کمک سی تی اسکن ویا ام آر آی انجام می‌شود.

پس‌از آن، سرطانی یا خوش خیمی نمونه بیوپسی زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. آزمایش‌های پیچیده‌تر می‌تواند اطلاعات لازم رادر مورد بیماری و گزینه‌های درمانی به‌پزشک ارائه دهد.

نشانگرهای مولکولی تومور مغزی چیست؟

همه انواع تومور مغزی یکسان نیستند. برخی از تومورها تفاوت هایی در ساختار ژنتیکی یا مولکولی سلول ها دارند. این تفاوت ها نشانگرهای مولکولی یا نشانگرهای زیستی نامیده می شوند. نشانگرهای مولکولی برای تشخیص و درمان تومور مغزی اهمیت فزاینده ای پیدا می کنند. به عنوان مثال، برخی از نشانگرهای مولکولی به تعیین میزان تهاجمی تومور کمک می کنند. همچنین تعیین می کنند که تومور تا چه حد به درمان پاسخ می دهد.

برخی از نشانگرهای مولکولی رایج عبارتند از:

1-IDH1 و IDH2

2-MGMT

3- 1p/19q

4-BRAF

5-EGFR

6-TP53

7-ATRX

8-TERT

9-PTEN

10-NTRK

11-FGFR

در سال 2016، سازمان بهداشت جهانی دو نشانگر مولکولی را در سیستم طبقه بندی تومور مغزی گنجاند که دقت تشخیص گلیوما را بهبود بخشید. در سال 2021 دوباره طبقه بندی تومور مغزی به روز شد و دانش جدید به دست آمده از نشانگرهای مولکولی اضافی و تکنیک های تشخیصی جدید روی کار آمد.

مروری بر آناتومی مغز در تومور مغزی

مغز و نخاع روی هم سیستم عصبی مرکزی بدن  را تشکیل می دهند. مغز اندام پیچیده ای است که از اعصاب و بافت همبند تشکیل شده است. اعصاب در مغز و نخاع پیام ها را به سراسر بدن منتقل می کنند و تمام عملکردهای بدن را هدایت و تنظیم می کند.

سیستم عصبی مرکزی هسته اصلی وجود ما است که موارد زیر را کنترل می کند:

1-شخصیت: افکار، حافظه، هوش، گفتار، درک و احساسات

2-حواس: شنوایی، بینایی، بویایی، چشایی و لامسه

3-عملکردهای اساسی بدن: تنفس، ضربان قلب و فشار خون

4-نحوه عملکرد ما در محیط خود: حرکت، تعادل و هماهنگی

مغز از چند قسمت تشکیل شده است و هر قسمت از مغز وظایف مختلفی را در بدن برعهده دارد. بنابراین، علائم تومور مغزی و گزینه های درمانی بالقوه ، بستگی زیادی به محل قرارگیری تومور دارد.

یادگیری در مورد عملکرد طبیعی مغز و ستون فقرات به شما کمک می کند تا علائم تومور مغزی، نحوه تشخیص و نحوه درمان آنها را درک کنید.

قسمت های اصلی مغز: سه قسمت اصلی در مغز وجود دارد.

مغز: از اطلاعات حواس استفاده می کند تا به بدن ما بگوید چگونه واکنش نشان دهد.برای مثال خواندن، تفکر، یادگیری، حرکت، گفتار، بینایی، شخصیت و احساسات را کنترل می کند.

مخچه: تعادل را برای ایستادن، راه رفتن و سایر حرکات کنترل می کند.

ساقه مغز: مغز را به نخاع متصل می کند و عملکردهای اساسی بدن مانند تنفس، خواب، دمای بدن و فشار خون را کنترل می کند.

لوبهای مغز: لوب های مختلف مغز عملکردهای مختلفی را کنترل می کنند. لوب پیشانی مغز به شما کمک می کند فکر کنید و استدلال کنید. لوب تمپورال شامل مسیرهای عصبی برای شنوایی و بینایی و همچنین رفتار و احساسات است. وجود تومور یا درمان در یکی از این لوب ها می تواند بر عملکردهای خاص لوب تأثیر بگذارد.

علاوه بر این، از آنجایی که مغز دارای مناطقی است که به هم متصل می شوند، ممکن است تومور مغزی بر عملکردی از مغز که تومور به طور خاص در آن قرار ندارد تأثیر بگذارد.

سایر مکان های شایع تومور مغزی شامل مننژها (لایه ای از بافت است که مغز و نخاع را می پوشاند)، قاعده جمجمه (پایین جمجمه)، نخاع، تومور هیپوفیز و اعصاب جمجمه.

آمار تومور مغزی

تومورهای مغزی در افراد در هر سن، نژاد، قومیت و جنسیت گزارش شده است. امروزه بیش از 700000 آمریکایی با تومور مغزی زندگی می کنند.  تومور مغزی ممکن است به عنوان اولیه یا ثانویه یا متاستاتیک طبقه بندی شود. تومورهای اولیه از مغز منشا می گیرند و شایع ترین انواع آن مننژیوم و گلیوم است.

تومورهای متاستاتیک یا ثانویه مغزی از خارج از مغز در اندام دیگری مانند سینه یا ریه ایجاد می شوند و به مغز سرایت می کنند که اینها شایع ترین انواع تومور مغزی هستند.

به طور کلی آمار زیر از مرکز ثبت تومور مغزی به طور میانگین در طول یک سال آمده است :

1-بیش از 84000 نفر در سال 2021 به تومور اولیه مغزی مبتلا شدند.

2-بیش از 120 نوع مختلف تومور اولیه مغز وجود دارد.

3-نزدیک به یک سوم (29.7 درصد) تومورهای مغز و سیستم عصبی مرکزی، بدخیم هستند.

4-در حال حاضر بیش از 28000 کودک در ایالات متحده به تومور مغزی مبتلا هستند.

5-در سال 2021، حدود 18000 نفر در نتیجه یک تومورمغزی بدخیم اولیه جان خود را از دست دادند.

بقا پس از تشخیص تومور مغزی اولیه به طور قابل توجهی بر اساس سن، نژاد، موقعیت جغرافیایی، نوع تومور، محل تومور و نشانگرهای مولکولی متفاوت است.

عوامل خطر برای تومور مغزی

سابقه خانوادگی: فقط حدود 5 تا 10 درصد از انواع تومور مغز ژنتیکی یا ارثی هستند. به ندرت اتفاق می افتد که تومور مغزی به صورت ژنتیکی به ارث برسد. اما در صورتی که در خانواده خود فرد مبتلا به تومور مغزی داشته اید، حتما برای پیشگیری و غربالگری به پزشک متخصص مراجعه کنید.

سن: خطر بیشتر انواع تومور مغزی با افزایش سن افزایش می یابد.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی: قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص، مانند مواد شیمیایی که ممکن است در محیط کار وجود داشته باشد، می تواند خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد. موسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی فهرستی از مواد شیمیایی بالقوه سرطان زا موجود در محل کار را ارائه کرده است.

قرار گرفتن در معرض تشعشعات: افرادی که در معرض تشعشعات یونیزان قرار گرفته اند، در آینده خطر ابتلا به تومور مغزی در آنها بیشتر میباشد. این تشعشعات در برخی از انواع رادیوتراپی یا پرتودرمانی برای درمان سرطانی که سابقا به آن مبتلا بوده اید وجود دارد. همچنین تشعشعات هسته ای نیز همین حکم را دارند. حوادث نیروگاه هسته ای در فوکوشیما و چرنوبیل نمونه هایی از نحوه قرار گرفتن مردم در معرض تشعشعات یونیزان است.

سابقه ابتلا به آبله مرغان: داشتن سابقه آبله مرغان در دوران کودکی با کاهش خطر ابتلا به گلیوما در ارتباط است.

عوامل خطر ژنتیکی و ارثی: صفات ارثی در ژن ها حمل می شود. هر فرد دارای دو نسخه از هر ژن است، یکی از هر والدین. ژنها اغلب حاوی تغییرات کوچکی هستند. گاهی اوقات این تغییرات مشکلی ایجاد نمی کند، اما گاهی اوقات این تغییرات جدی تر است و می تواند در نحوه عملکرد ژن اختلال ایجاد کند.

اگرچه 5 تا 10 درصد از افراد مبتلا به تومور مغزی دارای سابقه خانوادگی تومور مغزی هستند، به نظر می رسد اکثریت قریب به اتفاق تومور مغزی بخشی از سندرم های ژنتیکی ارثی نیستند. بسیاری از مطالعات، انواع مختلفی از ژنها را شناسایی کرده اند که ممکن است با افزایش خطر ابتلا به برخی تومورهای مغزی از جمله گلیوم و مننژیوم مرتبط باشد.

نتایج مطالعات از سال 2017 نشان می دهد در حالی که برخی شباهت های ارثی در تومورهای گلیوما بین اعضای خانواده وجود دارد، تفاوت آماری معناداری بین خانواده هایی که تومورهایی با ویژگی های ارثی مشابه دارند در مقایسه با خانواده هایی با تومورهایی که ویژگی های ارثی متفاوتی دارند، وجود ندارد. همچنین، در خانواده هایی که بیش از یک گلیوما دارند، تومورها تمایل به نشانگرهای مولکولی یکسانی دارند.

عوامل خطر زیست محیطی: به غیر از سابقه خانوادگی، شناخته شده ترین عامل خطر مرتبط با ایجاد تومور مغزی، پرتوهای درمانی یا یونیزان با دوز بالا است. با توجه به قرار گرفتن در معرض تشعشعات تشخیصی پزشکی، افزایش اندکی در خطر تومور مغزی گزارش شده است . داشتن شغلی که با قرار گرفتن شما در معرض پرتوهای پزشکی در ارتباط باشد تقریباً با دو برابر خطر مرگ و میر ناشی از سرطان مغز مرتبط است.

با توجه به تاثیر تشعشعات غیریونیزان از تلفن های همراه، ارتباط بین این قرار گرفتن در معرض و سرطان مغز موضوع تحقیقات زیادی بوده است. زمینه های فرکانس رادیویی توسط آژانس بین المللی تحقیقات سرطان سازمان بهداشت جهانی در سال 2011 به عنوان یک عامل سرطان زا احتمالی به دنبال مشاهده افزایش خطر گلیوما در میان کاربران سنگین تلفن همراه طبقه بندی شد.

مدتهاست که مواد شیمیایی صنعتی به دلیل توانایی آنها در عبور از سد خونی مغزی به عنوان عامل گلیوما مشکوک بوده است. سد خونی مغزی از مغز در برابر سموم و عوامل بیماری زا محافظت می کند. علیرغم مواجهه های شیمیایی، محیطی و شغلی متعددی که در مطالعات اپیدمیولوژیک گلیوم مورد بررسی قرار گرفته است، نتایج برای اکثر عوامل متناقض بوده است.

اگرچه به طور دقیق تعریف نشده است، اما اغلب ارتباط بین هورمون های اگزوژن (به عنوان مثال، داروهای ضد بارداری خوراکی، درمان های جایگزین هورمونی) و خطر مننژیوم گزارش می شود و بنابراین بیماران بهتر است این موضوع را با پزشک معالج خود در میان بگذارند.

علائم تومور مغزی چیست؟

علائم تومور مغزی بستگی به محل و همینطور اندازه تومور دارد. برخی از تومورها با حمله به بافت مغز باعث آسیب مستقیم می شوند و برخی از تومورها باعث فشار بر اطراف مغز می شوند. هنگامی که یک تومور در حال رشد به بافت مغز شما فشار می آورد، علائم قابل توجهی خواهید داشت. سردرد یکی از علائم شایع تومور مغزی است که ممکن است:

1- صبح هنگام بیدار شدن بدتر باشند.

2- هنگام خواب رخ می دهد.

3- با سرفه، عطسه یا ورزش بدتر شوند.

همینطور علائم زیر ممکن است بروز کند:

استفراغ – تاری دید یا دوبینی – گیجی –  تشنج (به ویژه در بزرگسالان) – ضعف اندام یا قسمتی از صورت – تغییر در عملکرد ذهنی

سایر علائم رایج عبارتند از: عدم تعادل – از دست دادن حافظه – مشکل در نوشتن یا خواندن – تغییر در توانایی شنیدن، چشایی یا بویایی – کاهش هوشیاری، که ممکن است شامل خواب آلودگی باشد

مشکل در بلع – سرگیجه – مشکلات چشمی، مانند افتادگی پلک ها و نابرابر بودن مردمک ها – حرکات غیر قابل کنترل – لرزش دست – از دست دادن کنترل روده یا مثانه – گزگز یا بی حس شدن در یک سمت بدن – بروز مشکل در صحبت کردن یا درک هر آنچه که دیگران می گویند – تغییرات در خلق و خو، شخصیت، احساسات و رفتار – مشکل در راه رفتن – ضعف عضلانی در ماهیچه های صورت، پا یا بازو

علائم تومورهای هیپوفیز

علائم زیر ممکن است با تومورهای هیپوفیز رخ دهد:

1- ترشحات نوک سینه یا گالاکتوره

2- عدم قاعدگی در زنان

3- ایجاد بافت پستان در مردان یا ژنیکوماستی

4- بزرگ شدن دست ها و پاها

5- حساسیت به گرما یا سرما

6- افزایش مقدار موهای بدن یا هیرسوتیسم

7- فشار خون پایین

8- چاقی

9- تغییرات در بینایی، مانند تاری دید یا دید تونلی

تومور مغزی چگونه تشخیص داده می شوند؟

تشخیص تومور مغزی با یک معاینه فیزیکی و نگاهی به سابقه پزشکی شما آغاز می شود.

معاینه فیزیکی به یک معاینه عصبی با دقت بالا اطلاق میشود. پزشک آزمایشی را انجام می دهد تا ببیند آیا اعصاب جمجمه شما سالم هستند یا خیر. اینها اعصابی هستند که از مغز شما منشا می گیرند.

پزشک با یک افتالموسکوپ به داخل چشم‌های شما نگاه می‌کند، این ابزاری است که نور را از طریق مردمکهای شما به شبکیه شما می‌تاباند.

این به پزشک شما اجازه می دهد تا نحوه واکنش مردمک چشم شما به نور را بررسی کند. همچنین به پزشک اجازه می دهد تا مستقیماً به چشمان شما نگاه کند تا ببیند که آیا تورم عصب بینایی در چشمهای شما وجود دارد یا خیر. هنگامی که فشار داخل جمجمه افزایش می یابد، تغییراتی در عصب بینایی ایجاد می شود.

همچنین ممکن است پزشک بخواهد موارد زیر را بررسی کند:

قدرت عضلانی – هماهنگی – حافظه – توانایی انجام محاسبات ریاضی

پزشک شما ممکن است پس از اتمام معاینه فیزیکی آزمایش های بیشتری را تجویز کند. از جمله:

سی تی اسکن تومور مغزی

سی تی اسکن یکی از روش هایی است که پزشک شما می تواند اسکن دقیق تری از مغز شما نسبت به دستگاه اشعه ایکس انجام دهد. این را می توان با کنتراست یا بدون آن انجام داد. کنتراست در سی تی اسکن تومور مغزی با استفاده از رنگ مخصوصی به دست می آید که به پزشکان کمک می کند برخی ساختارها مانند رگ های خونی را با وضوح بیشتری ببینند.

ام آر آی سر

ام آر آی روشی است که در آن با استفاده از رنگ مخصوصی برای تشخیص تومور مغزی استفاده میکنند. ام آر آی با سی تی اسکن متفاوت است زیرا از اشعه استفاده نمی کند و عموماً تصاویر بسیار دقیق تری از ساختارهای خود مغز ارائه می دهد.

آنژیوگرافی

این مطالعه از رنگی استفاده می کند که به شریان شما، معمولاً در ناحیه کشاله ران، تزریق می شودو سپس از آنجا به شریان های مغز شما منتقل میشود. این به پزشک شما اجازه می دهد تا ببیند منبع خونی تومورها چگونه است. همچنین این اطلاعات در زمان جراحی بسیار مفید است.

اشعه ایکس جمجمه

تومورهای مغزی می‌توانند باعث شکستگی در استخوان‌های جمجمه شوند و اشعه ایکس می‌تواند نشان دهد که آیا این اتفاق افتاده است یا خیر. این اشعه ایکس همچنین می تواند رسوبات کلسیم را که گاهی در داخل تومور قرار دارد، جمع آوری کند. اگر سرطان به استخوان‌های شما منتقل شده باشد، ممکن است رسوبات کلسیم در جریان خون شما باشد.

بیوپسی

در بیوپسی قطعه کوچکی از تومور مغزی برداشت میشود. سپس متخصصی به نام نوروپاتولوژیست آن را بررسی می کند. بیوپسی مشخص می کند که آیا سلول های تومور خوش خیم یا بدخیم هستند. همچنین تعیین می کند که آیا سرطان از مغز شما منشا گرفته است یا در قسمت دیگری از بدن شما.

 

درمان تومور مغزی

درمانهای رایج برای تومور مغزی به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله: نوع تومور ، اندازه تومور ، محل تومور و سلامت عمومی شما. درمان تومور مغزی به‌نوع، اندازه و محل قرارگیری تومور و همچنین سلامت عمومی فرد بستگی دارد.

عمل جراحی تومور مغزی

رایج ترین درمان برای تومور مغزی بدخیم، جراحی است و هدف این است تا آنجا که ممکن است سرطان بدون آسیب رساندن به قسمت های سالم مغز از بین برود. اگر تومور مغزی درمحل دردسترسی باشد، جراح سعی می‌کند تاحد امکان تمام آن را بردارد. در حالی که محل قرار گیری برخی از تومورها به گونه ای است که میتوان به طور ایمن نسبت به حذف آنها اقدام کرد، بعضی دیگر از تومورها ممکن است در ناحیه ای وجود داشته باشند که نسبت به وضعیت سلامت شما نتوان از روش برداشتن تومور با جراحی نسبت به حذف آنها اقدام کرد. در این قبیل موارد از سایر روشهای درمان استفاده میشود.

دربعضی موارد، تومورها کوچک بوده و می‌توان به‌راحتی آن‌ها رااز بافت اطراف مغز جدا کرد، که‌در نتیجه می‌توان با جراحی تومور تمام آن را برداشت.درموارد دیگری‌که نمی‌توان تومورها رااز بافت اطراف آن جدا کرده و یادر نزدیکی مناطق حساسی‌از مغز قرار دارندکه جراحی آن‌ها بسیار خطرناک می‌باشد، پزشک تومور راتا حد ممکن و بدون ایجاد خطری برمی‌دارد.

حتی برداشتن بخشی‌از تومور مغزی نیز می‌تواند باعث کاهش علائم و نشانه‌های فرد شود.

خطرات جراحی مغز شامل عفونت و خونریزی است. تومورهای خوش خیم خطرناک بالینی نیز با جراحی برداشته می شوند. تومورهای متاستاتیک مغزی بر اساس دستورالعمل های مربوط به نوع سرطان اصلی درمان می شوند.

جراحی را می توان طبق تشخیص پزشک برای داشتن روند بهبودی کاملتربا درمان های دیگر مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی ترکیب کرد.

فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی می تواند به بهبودی پس از جراحی مغز و اعصاب کمک کند.

جراحی برداشتن تومور مغزی خطراتی مانند عفونت و خونریزی رابه همراه دارد. سایر خطرات احتمالی می‌تواند به‌بخشی‌از مغز که تومور درآن واقع شده است، بستگی داشته باشد. به‌عنوان مثال، جراحی بر روی تومور درنزدیکی اعصاب چشمی می‌تواند خطر کاهش بینایی رابه همراه داشته باشد.

سوالاتی که باید از پزشک در مورد تومورهای مغزی پرسید

چه نوع تومور مغزی دارم؟

آیا تومور مغزی من بدخیم است یا خوش خیم؟

تومور در کجا قرار دارد و آیا به نواحی دیگری سرایت کرده است؟

گزینه های درمان برای من چیست؟

درمان چقدر طول می کشد و چه انتظاری باید داشته باشم؟

چگونه می توانم عوارض جانبی را که ممکن است در طول درمان تجربه کنم مدیریت کنم؟

چشم انداز وضعیت من چیست؟

آیا کاری هست که برای آماده شدن برای درمان انجام دهم؟

آیا می توانید یک متخصص بهداشت روان را توصیه کنید که اگر احساس ناراحتی، اضطراب یا افسردگی می کنم، بتوانم با او صحبت کنم؟

چشم انداز برای تومور مغزی

درمان تومور مغزی خوش خیم اغلب موفقیت آمیز است و امکان بهبودی کامل وجود دارد.

با این حال، چشم انداز تومور مغزی می تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد، از جمله: نوع تومور ، اندازه تومور ، محل تومور ، سلامت عمومی شما

تشخیص زودهنگام برای درمان می تواند از عوارضی که ممکن است با رشد تومور و فشار بر جمجمه و بافت مغز رخ دهد، جلوگیری کند. همچنین ممکن است به جلوگیری از گسترش تومور مغزی بدخیم به سایر بافت های مغز کمک کند.

بیوپسی در تومور مغزی

بیوپسی مغز برای تشخیص بیماری استفاده می شود. در این روش، تکه‌ای از بافت تومور از مغز برای بررسی زیر میکروسکوپ برداشته می‌شود. انواع بیوپسی مغز عبارتند از: 1- بیوپسی سوزنی 2- بیوپسی استریوتاکتیک 3- بیوپسی باز

در بیوپسی سوزنی، سوراخ کوچکی در جمجمه ایجاد می‌شود و یک سوزن باریک و توخالی در برش قرار می‌گیرد تا بخش کوچکی از تومور یا بافت خارج شود.

بیوپسی استریوتاکتیک از فناوری تصویربرداری سه بعدی و همچنین داده های اسکن سی تی و ام آر آی برای بررسی تومور یا بخشی از مغز استفاده می کند. بیوپسی استریوتاکتیک یک روش کم تهاجمی است. نمونه‌برداری باز رایج‌ترین شکل بیوپسی مغز و تهاجمی‌ترین نوع بیوپسی است.

در طول این عمل، جراح شما در حالی که تحت بیهوشی عمومی هستید، تکه ای از استخوان را از جمجمه شما برمی دارد. این اجازه می دهد تا تومور در معرض دید قرار گیرد و بافت به راحتی برداشته شود. این روش نسبت به سایر روش‌های بیوپسی مغز خطرناک‌تر است و زمان بهبودی طولانی‌تر است.

بیوپسی مغز برای تشخیص تومور مغزی چه می کند؟

بیوپسی مغز می‌تواند به پزشکان در تشخیص تومور مغزی کمک کند و به آن‌ها اجازه دهد تا برنامه‌های درمانی طراحی کنند. پزشکان معمولا بیوپسی مغز را برای تعیین سرطانی یا خوش خیم بودن تومور تجویز میکنند. همچنین می توان برای تایید تشخیص بیماری کروتزفلد-جاکوب، یک بیماری مرتبط با زوال عقل، آن را انجام داد. اختلالات التهابی و عفونت ها را نیز می توان از طریق بیوپسی مغز شناسایی کرد.

بیوپسی مغز به عنوان آخرین راه حل برای تشخیص بیماری در نظر گرفته می شود و پس از بی نتیجه ماندن تکنیک های تصویربرداری انجام می شود.

خطرات بیوپسی مغز چیست؟

جراحی مغز همیشه خطرناک است، اما بیوپسی های سوزنی و استریوتاکتیک نسبت به نمونه برداری باز تهاجم و عوارض کمتری دارند.

بیهوشی همیشه برای افراد مسن و افراد مبتلا به زوال عقل خطراتی را به همراه دارد. همه انواع بیوپسی مغز می تواند منجر به تورم یا خونریزی در مغز شود. آنها همچنین می توانند منجر به  عفونت ، تصرف ،سکته، کما شوند.

گاهی اوقات، آزمایشات روی بافت نمونه گیری قطعی نمی شود و این روش باید تکرار شود، اما خطرات احتمالی با تکنولوژی مدرن مانند تجهیزات استریوتاکتیک کاهش یافته است.

چگونه برای بیوپسی مغز آماده شوید؟

قبل از بیوپسی ممکن است چند تصویر برداری و آزمایش مانند سی تی اسکن یا ام آر آی تجویز شود و یا اینکه پزشک از شما بخواهد که مصرف داروهای رقیق کننده خون و آسپرین را متوقف کنید. ممکن است لازم باشد شب قبل از جراحی موهای خود را با شامپوی مخصوص بشویید. البته قبل از انجام عمل پزشک متخصص حتما راهنمایی ها و توصیه های لازم را در اختیار شما خواهد گذاشت.

پرتو درمانی تومور مغزی

درپرتودرمانی ازپرتوهای پرقدرتی مانند اشعه ایکس یا پروتون برای ازبین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پرتودرمانی می‌تواند بااستفاده‌از دستگاهی درخارج ازبدن فرد انجام می‌شود، یا به‌ندرت، تابش پرتوها می‌تواند ازدرون بدن فرد نزدیک‌به تومور مغزی اعمال شود (براکی تراپی).
تابش پرتوی خارجی می‌تواند فقط برروی ناحیه درگیر مغز یا به‌کل مغز تابانده شود. معمولاً برای درمان سرطان‌های متاستاتیک یا چندین توموردر سر، پرتو به‌کل مغز تابانده می‌شود.

استفاده‌از پرتوهای پروتون جهت درمان تومور مغزی درحال بررسی می‌باشد. برای تومورهایی که‌بسیار به‌مناطق حساس مغز نزدیک هستند، پروتون درمانی می‌تواند خطر عوارض جانبی پرتودرمانی را کاهش دهد. اما هنوز موثرتر بودن پروتون درمانی نسبت پرتودرمانی استاندارد بااشعه ایکس هنوزبه اثبات نرسیده است.
عوارض جانبی پرتودرمانی به‌نوع و مقدار تابش پرتو بستگی دارد. عوارض جانبی متداول درطول یابلافاصله پس ازتابش اشعه عبارت است‌از: خستگی، سردرد، ازدست دادن حافظه و تحریک پوست سر.

رادیوسرجری تومور مغزی

رادیوسرجری استریوتاکتیک، جراحی نمی‌باشد. رادیوسرجری به‌کمک پرتوهای متعدد، به‌شکل متمرکز، سلول‌های سرطانی دریک منطقه بسیار کوچک را هدف قرار می‌دهند. هر یک‌از پرتوها به‌تنهایی قدرت ندارد اما اگر دسته‌ای ازپرتوها به‌یک ناحیه‌از تومور تابیده شوند، می‌توانند باعث ازبین رفتن سلول‌های سرطانی شوند.

انواع مختلفی‌از روش‌های جدید برای رادیوسرجری جهت درمان تومورهای مغزی وجود دارد، مانند گامانایف یا شتاب دهنده خطی.
رادیوسرجری به‌طور معمول دریک جلسه درمان انجام می‌شود و دراغلب موارد فرد می‌تواند همان روز به‌منزل بازگردد.

شیمی درمانی تومور مغزی

در شیمی درمانی ازداروهایی برای ازبین بردن سلول‌های سرطانی، استفاده می‌کنند. داروهای شیمی درمانی را می‌توان به‌صورت خوراکی و قرص مصرف کرد و یا ازطریق وریدی تزریق کرد. داروی شیمی درمانی به‌نام تموزولامید (تمودار) که‌به شکل قرص می‌باشد، بیشتر اوقات برای درمان تومور مغزی استفاده می شود. بسیاری‌از داروهای شیمی درمانی دیگری نیز موجود داردکه بسته‌به نوع سرطان می‌تواندبه فرد تجویز شود.

عوارض جانبی شیمی درمانی به‌نوع و مقدار داروهایی که‌به فرد تجویز می‌شود، بستگی دارد. شیمی درمانی می‌تواند باعث حالت تهوع، استفراغ و ریزش مو شود.
آزمایش برروی سلول‌های تومور مغزی ، می‌تواند مفید بودن شیمی درمانی را مشخص کند. نوع تومور مغزی نیز درتعیین لزوم شیمی درمانی موثر می‌باشد.

درمان دارویی هدفمند تومور مغزی

درمان‌های دارویی هدفمند برروی ناهنجاری‌های سلول‌های سرطانی تأثیر می‌گذارد. بااز بین بردن این ناهنجاری‌ها، درمان‌های دارویی هدفمند می‌توانند سلول‌های سرطانی رااز بین ببرند.
مطالعه برروی داروهای درمان هدفمند درحال انجام می‌باشد و این داروها برای انواع خاصی‌از تومور مغزی دردسترس می‌باشد.

توانبخشی پس از درمان تومور مغزی

ازآنجا که ممکن است تومور مغزی درقسمت‌هایی ازمغز ایجاد شوندکه مهارت‌های حرکتی، گفتاری، بینایی و تفکر را کنترل می‌کنند، توان بخشی لازمۀ بهبودی می‌باشد. بسته‌به نیاز بیمار، پزشک ممکن است فرد رابه افراد زیر ارجاع دهد:
• فیزیوتراپی جهت کمک به‌بازیابی مهارت‌های حرکتی یا قدرت عضلانی ازدست رفته
• کاردرمانی جهت کمک برای بازگشت‌به فعالیت‌های روزمره بعداز درمان تومور مغزی یابیماری‌های دیگر
• گفتاردرمانی به‌کمک گفتار درمانگر، جهت کمک‌به اختلالات تکلمی
• تدریس خصوصی برای کودکان، جهت کمک‌به آن‌ها برای کنار آمدن باتغییرات حافظه و قدرت تفکر پس‌از درمان تومورمغزی

درمان‌های جایگزین تومور مغزی

مطالعات اندکی درمورد درمانهای تکمیلی و جایگزین تومور مغزی انجام شده است. هیچ درمان جایگزینی برای بهبود تومورهای مغزی هنوزبه اثبات نرسیده است. درهر حال ، درمان‌های تکمیلی می‌توانند به‌شما کمک کنند تابا استرسی که‌از تشخیص تومور مغزی نشات گرفته است، کنار بیایید.
برخی‌از درمان‌های تکمیلی‌که می‌تواند به شما کمک کند تابا این بیماری کنار بیایید ، این درمان‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:

• طب سوزنی
• هنر درمانی
• ورزش
• مدیتیشن
• موزیک درمانی
• تمرینات آرامش بخش
باپزشک خود درمورد روش‌های درمانی خود مشورت کنید میتوانید برای درمان خود به بهترین کلینیک سرطان مراجعه کنید .

برای تومور مغزی چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

درصورت بروز علائم و نشانه‌های نگران کننده بایدبه پزشک مراجعه کرد. درصورت تشخیص تومور مغزی ، بیماربه متخصص ارجاع داده می‌شوید:
• متخصص مغز و اعصاب
• پزشکان معالج‌سرطان (انکولوژیست ها)
• پزشکانی که‌از پرتودرمانی برای درمان‌سرطان استفاده می‌کنند (انکولوژیست‌های پرتوی)
• پزشکان متخصص درسرطان‌های سیستم عصبی
• جراحانی‌که مشکلات مغز و سیستم عصبی رادرمان می‌کنند (جراحان مغز و اعصاب)
• فیزیوتراپیست
ایده خوبی است که‌برای قرار خود آماده باشید. دراینجا برخی‌از اطلاعات برای کمک‌به شما درآماده شدن، و انتظاراتی که‌از پزشک دارید، آورده شده است.

آن چه می توانید انجام دهید

• ازهرگونه محدودیت قبل‌از قرار ملاقات آگاه باشید: درزمان تعیین وقت ، حتماً سوال کنیدکه محدودیتی ازقبل باید انجام دهید ، مانند محدود کردن رژیم غذایی.
• علائمی راکه تجربه می‌کنید بنویسید حتی علائمی که‌به نظر مرتبط نمی‌باشد.
• اطلاعات شخصی اصلی، شامل استرس‌های شدید یاتغییرات اخیر رادر زندگی خود بنویسید.
• لیستی‌از تمام داروها ، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که‌مصرف می‌کنید تهیه کنید.

• یکی‌از اعضای خانواده یا دوست خود رابا خود به‌قرار ملاقات ببرید. گاهی اوقات ممکن است به‌خاطر سپردن تمام اطلاعات داده شده درهنگام قرار ملاقات کار سختی باشد. شخصی‌که شما را همراهی می‌کند می‌تواند مواردی راکه فراموش کرده‌اید به‌شما یاد آوردی کند.

• سوالاتی راکه می‌خواهیداز پزشک بپرسید بنویسید. قرار ملاقات شمابا پزشک کوتاه می‌باشد، بنابراین تهیه لیستی ازسوالاتی‌که می‌خواهید ازپزشک بپرسید، می‌تواند به‌شما کمک کند تااز وقت خود نهایت استفاده رابکنید. درصورت پایان زمان ملاقات ، سوالات خود رااز مهم‌ترین تا کم اهمیت‌ترین بنویسید. درمورد تومور مغزی ، برخی‌از سوالات که‌باید ازپزشک بپرسید شامل موارد زیر می‌باشد:

• چه نوع‌تومور مغزی وجود دارد؟
• تومورمغزی کجا قرار گرفته است ؟
• این تومور چقدر بزرگ می‌باشد؟
• این بیماری چقدر شدید می‌باشد؟
• آیاتومور مغزی بدخیم می‌باشد؟
• آیابه آزمایش‌های اضافی نیاز می‌باشد؟
• انتخاب‌های درمانی چه می‌باشند؟
• آیا روش درمانی وجود داردکه بتواند تومور مغزی را درمان کند؟
• مزایا و معایب هر روش درمانی چیست؟
• آیا درمانی وجود دارد برای من بهترین گزینه باشد؟
• آیا بایدبه متخصص مراجعه کنم؟ هزینه‌ی آن چقدر می‌شود و آیا بیمه من آن را پرداخت می‌کند ؟
• آیا بروشوری وجود دارد که بتوانم باخود ببرم؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟

علاوه‌بر سوالاتی که‌برای پرسیدن از پزشک خود آماده کرده‌اید ، فراموش نکنید که‌سوالات دیگری را نیز بپرسید .

از پزشک چه انتظاری می رود؟

پزشک احتمالاً تعدادی سوال خواهدپرسید. آمادگی برای پاسخ دهی به‌آن‌ها می‌تواند زمان را برای بررسی سایر نکات حفظ کند. پزشک معمولاً موارد زیررا می‌پرسد:
• علائم برای اولین بار چه زمانی بروز پیدا کرد؟
• آیا علائم دائمی است یامقطعی؟
• شدت علائم چقدر می‌باشد؟
• چه عواملی، علائم را بهبود می‌بخشد؟
• چه عواملی، علائم را بدتر می‌کند؟