سرطان کودکان : بیماری سرطان ممکن استدر هر سنی رخ دهد و متاسفانه پیر و جوان نمیشناسد اما وقتی سرطان کودکان مشاهده میشود برای خانواده کودک بسیار دردناک است، طبق تحقیقات 3 تا 5 درصد موارد ابتلابه سرطان در کودکان رخ میدهدکه عوامل مختلفی مانند محیط ، ژنتیک و ارث بری دربروز بیماری نقش دارند. سرطان کودکان گاها متفاوت تر از بزرگسالان می باشد.
سرطان انواع مختلفی دارد کهدر زیر شایع ترینشاندر کودکان آورده شده است .
بهگفته دکتر حسن ابوالقاسمی رئیس مرکز تحقیقاتی بیماریهای خونی مادرزادی : سرطان خون (نام دیگر آن لوسمی ) از جمله بیماری های شایع است کهدر سرطان کودکان رتبه دوم رادارد ، ودر جایگاه بعدی سالید تومورها یا تومورهای بافتی ، سرطانهای مغز ، لنفوم ، هاچکین ، نان هاچکین ، سرطانهای کلیه ، کبد و بافتهای نرم قرار دارند .
لوسمی یا همان سرطان خون شایع ترین بدخیمی در طب اطفال میباشدکه با امیدواریبه درمانبالای 80 درصد این نوعسرطان دیگر جای نگرانی نخواهد داشت .از علائم آن میتوان بهتعداد کم هموگلوبین و خون دماغ شدن بهطور غیر معمول اشاره کرد .لوسمی حاد لنفوئیدی (ALL). این نوع سرطان خون با نوعی ازگلبولهای سفیدی بهنام سلولهای لنفاوی یا لنفوسیتهادر مغز استخوان شروع میشود. بدن مبتلایانبه لوسمی حاد لنفوئیدی، لنفوسیتهای زیادی میسازند که تجمع یافته و جای گلبولهای سفید سالم خون را میگیرند. این نوع سرطانخون درصورتی که به موقع درماننشود بهسرعت پیشرفت میکند.
لوسمی حاد لنفوئیدی دربین کودکان ازرایجترین انواع است. اطفال بین ۳ تا ۵ ساله بیشتر ازبقیه به این نوع سرطان مبتلا میشوند. درهمین حال، افراد مسن بالای ۷۵ سال نیز میتوانند بهلوسمی حاد لنفوئیدی مبتلا شوند.
لنفوم ،سیستم ایمنی و بعنوان سرطانغدد لنفاوی هم شناخته میشود . کهبیشتر درغدد و دیگر بافتهای لنف، مثل لوزهها و تیموس رشد میکند. لنفوم در کودکان دو نوع دیده میشود : لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین
چون بافتهای لنف زیادی دربدن وجود دارند، لنفوم هوچکین و غیرهوچکین تقریبا هر جایی میتوانند ایجاد شوند و پیشروی کنند. درمراحل پیشرفته، این ها اغلب کبد، مغز استخوان یا طحال را درگیر میکنند.
این بیماری درهرسنی ممکناست بروز کند ولیدر کودکان بیشتر دیده میشود امادر اغلب اوقات قابل درمان است .
باعلم بر اینکه علت هرسرطان متفاوت ازدیگر نوع آن است، علت سرطان در کودکان عمدتا ناشناخته میباشد .بهطور کلی بهرشد غیر طبیعی سلولهای بدن کهرشد عضورا دچار اختلال کند سرطان گفته میشود . تعداد کمیاز سرطان کودکان مربوط بهسندروم دان ، ناهنجاری کروموزومی، یا قرار گرفتن درمعرض پرتو هستند .
یک فوق تخصص بیماریهای خونی و سرطان کودکان بیان کرد : والدینیکه مواد مخدر و الکل مصرف میکنند، میزان بروز برخی سرطانها درفرزندان آنها بالاتر از سایر کودکان است. تقریبا چهار تا پنج گونه از سرطانها بهخاطر مصرف تنباکو بهوجد میآیند .
مصرف دخانیات تا 80 برابر شانس ابتلابه این بیماری را درافراد مصرفکننده و خانوادههای آنها افزایش میدهد.
گاهی والدین خودرا دلیل بیماری کودکانشان میدانند اما باید بدانندکه ژنتیک و عوامل محیطی تاثیر خیلی کمی درابتلابه سرطاندارند ، طبق منابع علمی 75 تا 90 درصد تومورهای بدخیم کودکان علت ناشناخته دارند واز بین 10 تا 25 درصد باقی مانده فقط 10 درصد آن مربوطبه عامل ژنتیک و مابقی عوامل محیطی میباشد .
شاید بگوییم درصد کمیاز کودکان بهاین بیماری دچار میشوند اما باید هر خانواده ای اطلاعاتی کلی هرچند کم درمورد علائم این بیماری داشته باشندکه بتوانند درست استدلال کنند و بدانند کدام علائم غیر طبیعی هستند و بادرمان بهموقع درحفظ سلامت فرزند خود نقش پر رنگی داشته باشند ، ما چند نمونه ازاین نشانههارا درزیر برای شما جمع آوری کرده ایم :
و گاهی درد شکمی مزمن ، اسهال و استفراغ تودههای غیر طبیعی نیز میتواند از علائم باشد. البته باید یادآور شویم که علائم و نشانههای گوناگونی دارد.
خوشبختانه باپیشرفت علم پزشکی و اطلاع رسانی درمورد علائم بسیاریاز سرطانهای کودکان درمانپذیر هستند اما نکته قابل توجه این استکه والدین علائم ابتلا رابشناسند و بامراجعه بهموقع به پزشک ودرمان ، سالهای سال لبخند ثمره زندگیشان راببیند و لذت ببرند.
سبک زندگی و محیط زندگی بر احتمال ابتلای کودکان موثر بوده و کودکان میتوانند ازاین شرایط زندگی تاثیر زیادی بپذیرند. پس حواستان بهمحیطی که بچه درآن رشد میکند باشد .
باتوجه بهاینکه کودکان درشروع زندگی هستند ایندرمان ازاهمیت دوچندان برخوردار است .
درمان دردوران کودکی اساسا بر اساس نوع و مرحله آن است ، انواع اصلی درمانی کهبرای : عمل جراحی ، پرتودرمانی ، شیمیدرمانی .
برخی ازانواع سرطان کودکان ممکن استبا شیمی درمانی با دوز بالا و پیوند سلولهای بنیادی ( پیوند مغز استخوان)درمان شوند.
طبق گفته دکتر حسن ابوالقاسمی : در اصل بیماری قابلدرمان میباشد و باپیشرفت علم جای نگرانی درمورد سرطانهایی کهقابل درمانهستند نیست و خوشبختانه درکشور نیروی متخصص درحد نیاز موجود میباشد و دردرمان هیچگونه وابستگی بهدیگر کشورها نداریم و نتیجه درمانی بالای 80 درصد رامیگیریم.
تعداد اندکی بهروشهایدرمانی معمول پاسخ نمیدهند اما باز هم جای امیدواری بهدرمان باروشهایدرمانی جدید یا پیوند مغز استخواناست .
ما نیز در کلینیک آروین بهشما این نوید را میدهیم کهبا تشخیص بهموقع و زود هنگام بیماری و شروعدرمان بامتخصصین کارکشته انواع سرطان کودکان قابل درمان است .
انواع جدیدی ازدرمان ، ماننددرمان هدفمند و ایمونوتراپی ، دردرمان برخی ازانواع سرطان کودکان موثر هستند . این روشبه این صورت هست کهداروهای هوشمند ، وارد بدن شخص میشوند و سلولهای بیمار رامورد هدف قرار میدهند، و نکته قابل توجه این است که سلولهای دیگر تحت تاثیر دارو قرار نمیگیرند . درایمونوتراپی نیز هدف بهبود و تقویت یا تغییر سیستم ایمنی بدن بیمار است ، بدین شکل کهمتناسب بانوع داروهای خاصی مورد استفاده قرار میگیرد و باکمکبه سیستم ایمنی بهتشخیص و حمله بهسلولهای سرطانی میانجامد .
مبحث هزینه دراین بیماری بحث گسترده ایاست ، و هیچکس باقطعیت نمیتواند رقم دقیقی از هزینه درمان بدهد . مواردیکه درروند این بیماری شامل هزینه هستند ازجمله میتوان بهمراحل تشخیص نوع بیماری (بطور مثال هزینه آزمایشات و …) تشخیص بستری شدن بیمار یا سرپایی ، داروهای مورد نیاز برای بیمار، و هزینه درمان( پرتودرمانی ، غربالگری یا …) .
همچنین براورد هزینه درمانبه عوامل بسیار زیادی بستگی دارد ، بطور مثال نوع (برخی سرطانها پر هزینه و بعضی هزینه ناچیزی دارند) ، کلینیک و یا مراکز درمان( مطمعنا مراکز دولتی هزینه کمتری نسبت بهمراکز خصوصی دارا میباشند اما مسئله این است میزان رسیدگی و توجه بهبیمار درهرکدام چه کیفیتی دارد) ، روشدرمانی مورد استفاد( که طبق تحقیقات پیوند مغز استخوان یکی از گران قیمت ترین روشهایدرمانی میباشد ) و مدت زمان بستری و شرایط بیمار …
نقش تغذیه در این دوران و پس ازآن بسیار اهمیت دارد ، مواد بسایر زیادی هستند که برای این دوران مفید میباشند و برعکس مواد غذایی کهباید ازآنها اجتناب کرد . مثلا انبه سرشار از پلی فنول استکه میتواند دارای خاصیت ضد سرطانی باشد ، پلی فنولها میتوانند ازبدن دربرابر استرس اکسیداتیو ، کهبه انواع مختلف مرتبط استمحافظت کنند . و برای دانستن بهترین تغذیه میتوانیدبا مشاوران تغذیهما درکلینیک آروین درارتباط باشید .
دراکثر مواقع ازنظر جسمی و روحی روانی تاثیر زیادی بر روی فرد بیمار میگذارد ، روشهایدرمانی کهمورد استفاده قرارمیگیرند بخصوص شیمیدرمانی و پرتودرمانی و تاحد زیادی خود این بیماری تاثیر بسزایی درسبک زندگی ازجمله اشتهای بیمار میگذارند . بنابراین تغذیه بیمار بایدبه گونه ای باشد تا اشتهای بیمار راتحریک کرده و همینطور مواد مغذی ضروری را دریافت کند .
مواد غذایی ترش مانند آب لیمو، کلم ترش، سرکه باتحریک ترشح شیرههای گوارشی و بزاق بهافزایش اشتها و احساس گرسنگی کمک میکنند. موزهم ازمیوههای مناسب برای بیماران میباشد .
وظیفه اصلی خانواده کودکان مبتلادر این دروان بسیار مهم و حیاتی میباشد ، و اعضای خانواده باید سعی کنند با رعایت نکات رفتاری مناسب درافزایش امیدبه زندگی کودکانشان نقش مهمی را ایفا کنند .
منظور ازمراقبت حمایتی ارتقا کیفیت زندگی کودکان بیمار و خانواده هایشان دردوران بیماری و پس ازآن میباشد. درمانسریع علائم و عوارض جانبی مربوطبه درمان ، موجب میشودکه بیمار احساس بهتری داشته باشد ، قویتر بماند و بهتر بتواند با زندگی کنار بیاید. بهبود کیفیت زندگی بیماراز نظر جسمی ، روانی و اجتماعی با مراقبت حمایتی تاثیر خیلی خوبی خواهد داشت .
والدین و تمام افرادی کهبا کوکان سرطانی درارتباط هستند بایداز چگونگی رفتار با آنها اطلاع کافی داشته باشند ، تا با برخورد مناسب بهافزایش اعتمادبه نفس و روحیه کودکان کمک کنند . مهمترین فاکتور درمان درخانه حمایت والدین از کودک خواست .
والدینی کهمتوجه بیماری فرزندشان میشوند، اصولا توجه بیشتری بهکودک نشان میدهند و بامحبتهای خیلی زیاد و افراطی کودک رالوس میکنند. این کار باعث میشود هم کودک شما تصور کند درشرایط غیر عادی قرار گرفته و هم درصورت داشتن فرزندان دیگر، حسادت و یا دلسوزی آنها و بهتبع آن برخورد نامتناسب و غیر معمول آنها را برانگیزد.
بنابراین اولین توصیه ای کهمیتوانیم بهچنین والدینی کنیم این کهبه جز انجام امور مربوطه بهدرمان بیماری، رفتار بسیار عادی با کودک خود داشته باشند.این موضوع بایدبه دیگران و اطرافیان کودک نیز یادآوری گردد.
کودک را تشویق بهبازی، ورزش و تحرک کنید تابه بالا بردن روحیه فرزند خود کمک کنید و هم ازنظر جسمانی او را آماده ی انجام مراحل درمان نمایید.
توجه کنید اگر کودک اطلاعی ازنوع بیماری خود نداشته باشد ، میتوان امید داشت کهنه تنها روحیه ی خود راحفظ کند حتی بیشترین همکاری رابا پزشک و والدین درطی مراحل درمان بیماری داشته باشد.
این موضوع بسیار حائز اهمیت استکه اطلاع رسانی به فرزندتان بهچه شکل باشد چون کودکان روحیه بسیار حساسی دارند و ممکن است با اطلاعات غلطاز مریضی خود بترسند و آن رابرای خود بسیار بزرگ کنند بنابراین وظیفه شماست کهآنرا برایشان طوری بیان کنیدکه هم از نظر روحی بههم نریزد و هم با قدرت برای درمانو بهبود بجنگند .
امااز آنجا کهباید کودک آماده ی درمانهای خاص این بیماری ازجمله شیمیدرمانی شود بهتر است این موضوع با لحنی مناسب کودکان و ترجیحا توسط شخصی به جز پدر و مادر، بعنوان مثال یک روانشناس کودک و یا پزشک او به اواطلاع و توضیح داده شود.
پدر ، مادر به خاطر احساسات خاصیکه نسبت بهفرزند خود دارند امکان دارد نتوانند ناراحتی خود رادر هنگام توضیح دادن بیماریبه کودک خود کنترل کنند و باعث ترس و ناراحتی کودک شوند.
کودکان بهدلیل سن کمی کهدارند نیازهای عاطفی متفاوتی دارند کهدر روند رشد وسلامتی انها بسیار تاثیر گذاراست . دردرمان سرطان کودکان نباید فقط بهبعد جسمانی توجه شود و باید بعد روانی نیز مد نظر قرار داده شود .
کودکان مبتلابه این بیماری نیاز به شادی دارند، دختران و پسرانی کهدر سنین بالاتر متوجه نوع بیماری خود میشوند، حساستر هستند چرا کهبه شکلی ناخواسته از جامعه فاصله میگیرند و این امر باعث میشود تنها بمانند . بزرگسالان بازمانده از دوران کودکی دارای مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی هستند.
روز 4 فوریه روز جهانی برای تمامی سرطانها است ، و روز 15 فوریه (این روز در ایران 26 بهمن برگزار شد ) اختصاص دارد بهروز جهانی سرطان کودکان و دراین روز بیشتر اطلاع رسانیها مختص سرطان در کودکان میباشد ، وقتی میگوییم کودکان منظورمان بچههای زیر 14 سال هستند .