سرطان سلول سنگفرشی پوست (SCC) یکی از شایع ترین انواع سرطان پوست است. این می تواند در قسمت هایی از بدن که زیاد در معرض نور خورشید قرار می گیرند، مانند سر، گردن، صورت، دست ها و بازوها ایجاد شود. سرطان سلول سنگفرشی پوست به اندازه ملانوما خطرناک نیست، اما در صورت عدم درمان می تواند به سایر قسمت های بدن سرایت کند. هر سال، برخی از مردم استرالیا به دلیل SCC های تهاجمی جان خود را از دست می دهند.

سرطان سلول سنگفرشی پوست|علائم+درمان سرطان سلول سنگفرشی پوست

کارسینومای سلول سنگفرشی پوست متداول ترین نوع سرطان پوست می باشد که در سلول های سنگفرشی تشکیل دهنده لایه های میانی و خارجی پوست ایجاد می شود.

سرطان سنگفرشی پوست معمولاً کشنده نیست، اگرچه می تواند تهاجمی باشد. در کارسینوم درمان نشده سلول سنگفرشی پوست می تواند بزرگ شود و یا به سایر قسمت های بدن گسترش یابد و عوارض جدی ایجاد کند.

بیشتر کارسینوماهای سلول سنگفرشی پوست در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماورا بنفش (UV) –در نتیجه نور خورشید یا سولاریوم- حاصل می شود. اجتناب از قرارگیری در معرض اشعه ماوراءبنفش به کاهش خطر ابتلا به سرطان سنگفرشی پوست و سایر اشکال سرطان پوست کمک می کند.

سلول های سنگفرشی در بسیاری از نقاط بدن یافت می شوند و همچنین سرطان سلول سنگفرشی می تواند در هر کدام از این سلول های سنگفرشی بروز کند. سرطان سنگفرشی پوست به سرطانی اشاره دارد که در سلول های سنگفرشی موجود در پوست ایجاد می شود.

علائم

سرطان سلول سنگفرشی پوست اغلب روی پوست های در معرض آفتاب مانند پوست سر، پشت دستان، گوش ها یا لب ها ایجاد می شود. همچنین می تواند در هر نقطه از بدن، از جمله داخل دهان، کف پاها و دستگاه تناسلی نیز ایجاد شود.

علائم و نشانه های سرطان  سنگفرشی پوست عبارتند از:

• بروز ضایعاتی گره مانند سفت و قرمز رنگ روی پوست
• زخمی مسطح و فلس مانند
• زخمی جدید یا بروز برجسته های روی جای زخم یا زخم های قدیمی
• یک لکه فلسی شکل و زبر بر روی لب که می تواند به یک زخم باز تبدیل شود
• زخم قرمز رنگ یا لکه ای زبر داخل دهان
• لکه های برجسته و قرمز و یا شبیه زگیل در داخل یا روی مقعد یا روی ناحیه تناسلی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر فرد دچار زخم یا خراشی شود که ظرف دو ماه بهبود نیافت و یا اینکه لکه‌ای مسطح و فلسی شکل روی پوست‌ ایجاد شد و از بین نرفت، در آن صورت باید به پزشک مراجعه کند.

علل بیماری

سرطان سنگفرشی پوست زمانی رخ می دهد که سلولهای سنگفرشی نازک و مسطح در لایه های میانی و خارجی پوست شروع به ایجاد تغییراتی (جهش) در DNA کنند. DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری را باید انجام دهد. جهش های تابشی به سلول های سنگفرشی می گوید که از کنترل خارج شده و در هنگام مرگ سلول های طبیعی به زندگی ادامه دهند.

بیشتر جهش های DNA در سلول های پوستی ناشی از اشعه ماورا بنفش (UV) موجود در نور خورشید و سولاریوم است.

اما قرار گرفتن در معرض آفتاب نمی‌تواند تنها دلیل ایجاد سرطان پوست باشد، چرا که ممکن است بدون اینکه در معرض نور خورشید باشیم، به سرطان پوست مبتلا شویم. این موضوع نشان می‌دهد که عوامل دیگری مانند تضعیف سیستم ایمنی نیز در ایجاد سرطان پوست دخالت دارند.

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

برخی عوامل می توانند سبب افزایش خطر ابتلای به سرطان سلول سنگفرشی شوند. از جمله عواملی که خطر این سرطان را افزایش می‌دهند، عبارتند از:

• پوست روشن. هر فردی بدون در نظر گرفتن رنگ پوستش می تواند به کارسینوم سلول سنگفرشی پوست دچار شود. با این حال، داشتن رنگدانه (ملانین) کمتر در پوست ، سبب محافظت کمتر پوست‌ در مقابل آسیب های ناشی از تابش اشعه فرابنفش خواهد شد.

اگر شما موی بلوند یا قرمز و چشم هایی روشن دارید یا به راحتی دچار کک و مک و آفتاب سوختگی می‌شوید، بیشتر از افرادی با پوست تیره‌ در معرض ابتلا به سرطان پوست از جمله کارسینوم سلول سنگفرشی پوست هستید.

• قرار گرفتن در معرض آفتاب بیش از حد. به یاد داشته باشید قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش خورشید خطر ابتلا به سرطان سنگفرشی پوست را افزایش می‌دهد. در صورتی که مدت طولانی در مقابل آفتاب قرار دارید، به خصوص اگر پوست‌تان را با لباس یا کرم ضد آفتاب محافظت نکرده باشید، خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی پوست را حتی بیشتر افزایش داده اید.
• استفاده از سولاریوم. افرادی که از سولاریوم استفاده می کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سنگفرشی پوست هستند.
• سابقه آفتاب سوختگی. داشتن یک یا چند تاول ناشی از آفتاب سوختگی در دوران کودکی یا نوجوانی ریسک ایجاد سرطان سنگفرشی پوست را در بزرگسالی افزایش می‌دهد. آفتاب سوختگی در دوران بزرگسالی هم می‌تواند عامل خطر محسوب شود.
• سابقه شخصی ضایعات پوستی پیش سرطانی. داشتن ضایعات پوستی پیش سرطانی مانند کراتوز آکتینیک یا بیماری بوون احتمال خطر ابتلا به سرطان سنگفرشی پوست را افزایش می‌دهد.
• سابقه شخصی سرطان پوست. اگر یک بار به کارسینوم سلول سنگفرشی پوست مبتلا شده باشید ، احتمال اینکه دوباره به آن مبتلا شوید بسیار زیاد است.
• سیستم ایمنی ضعیف شده. خطر ابتلا به سرطان پوست در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بالاست. این موضوع شامل افرادی می‌شود که مبتلا به سرطان خون یا لنفوم هستند یا کسانی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند، مانند آنهایی که پیوند عضو انجام داده‌اند.
• اختلال ژنتیکی نادر. افراد مبتلا به گزرودرما پیگمنتوزوم که باعث حساسیت شدید به نور خورشید می‌شود، بسیار بیشتر از افراد دیگر در خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارند.

عوارض بیماری

در صورتی که سرطان سنگفرشی پوست درمان نشود می‌تواند بافت‌های سالم اطراف خود را از بین ببرد، به غدد لنفاوی و سایر اندام ها منتشر شود و ممکن است کشنده هم باشد، هرچند این اتفاق نادر است.

به خاطر داشته باشید، خطر تهاجمی شدن سرطان سنگفرشی پوست تهاجمی می تواند به دلایل زیر افزایش یابد:

• وسعت ضایعه سرطانی زیاد بوده یا عمیق باشد.
• غشای مخاطی مانند لب‌ها را درگیر کند.
• فردی با سیستم ایمنی -مانند کسانی که داروهای جلوگیری از رد پیوند را بعد از جراحی پیوند عضو مصرف می‌کنند یا افرادی که به سرطان خون مزمن مبتلا هستند- به این بیماری دچار شود.

پیشگیری از بروز بیماری

در بیشتر موارد کارسینوماهای سلول سنگفرشی پوست قابل پیشگیری است. برای محافظت در برابر این سرطان، کارهای زیر را انجام دهید:

• از قرار گرفتن در معرض آفتاب در اواسط روز خودداری کنید. برای بسیاری از مردم در آمریکای شمالی، معمولا اشعه خورشید در بین ساعت ۱۰ صبح تا ۳ بعد از ظهر بسیار شدید است. تا جایی که امکان دارد در این ساعات از روز حتی در فصل زمستان و حتی زمانی که هوا ابری است، در فضای باز نباشید.
• در تمام طول سال از ضد آفتاب استفاده کنید. از کرم ضد آفتاب با (SPF) حداقل ۳۰ و همچنین از ضد‌‌ آفتاب‌هایی که در برابر تابش اشعه‌های فرابنفش نوع A و B موثر باشند، استفاده کنید. میزان کافی از کرم ضد آفتاب را به پوست خود بمالید و با فاصله زمانی هر دو ساعت یک بار ضد آفتاب خود را تمدید کنید. در صورت تعریق یا شنا کردن، در فواصل زمانی کمتری از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
• لباس محافظ بپوشید. از پوست خود با لباس‌های تیره و دارای بافت محکم که بازوها و پاهای شما را می پوشاند و همچنین با کلاه‌هایی با لبه‌های پهن که محافظت بیشتری نسبت به کلاه بیس بال یا پارچه ای ایجاد می کند، محافظت کنید. برخی شرکت‌ها لباس‌‌های محافظتی مخصوص ارائه می‌دهند. متخصصان پوست می‌توانند در این زمینه شما را راهنمایی کنند. استفاده از عینک آفتابی را هرگز فراموش نکنید. از عینک‌‌هایی استفاده کنید که جلوی عبور اشعه ماورای بنفش نوع UVA و UVB را می‌گیرند.
• از سولاریوم پرهیز کنید. به یاد داشته باشید سولاریوم، اشعه فرابنفش را ساطع می‌کنند و به همین دلیل خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهند.
• پوست خود را مرتباً بررسی کنید و تغییرات را به پزشک خود گزارش دهید. پوست خود را مرتب معاینه کنید تا خیال‌تان از بابت نداشتن توده های پوستی جدید یا تغییرات در خال های موجود، کک و مک‌ها، برجستگی‌ها و خال های مادرزادی راحت باشد. با کمک آینه، صورت، گردن، گوش‌ها و پوست سر خود را کنترل کنید. سینه، تنه بدن، زیر بغل، روی بازو و دست، همچنین پشت و جلوی پاها، کف و بین انگشتان پا، نواحی تناسلی و بین باسن‌ را نیز بررسی کنید.

تشخیص

آزمایش ها و روش هایی که برای تشخیص سرطان سنگفرشی پوست استفاده می شود عبارتند از:

• معاینه جسمی. پزشک سوالاتی را در مورد سابقه سلامت شما خواهد پرسید و پوست را به لحاظ علائم کارسینوم سلول سنگفرشی پوست معاینه می کند.
• برداشتن نمونه ای از بافت برای آزمایش. برای تأیید تشخیص سرطان سلول سنگفرشی در پوست، پزشک از ابزاری برای برداشتن برخی یا تمام ضایعات مشکوک پوستی (نمونه برداری) استفاده می کند. این که چه نوع بیوپسی پوستی انجام شود بستگی به موقعیت خاص بیمار دارد. بافت ها برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می شوند.

درمان

اغلب کارسینوماهای سلول سنگفرشی پوست می تواند با استفاده از جراحی خفیفی برداشته شود و یا بسته به موقعیت به طور موضعی درمان شود. این که چه درمانی برای شما بهترین خواهد بود بستگی به سایز، موقعیت و میزان تهاجمی بودن تومور هم چنین اولویت های فردی دارد.

درمان سرطان های پوستی بسیار کوچک

اگر وسعت ضایعه پوستی بسیار کوچک بوده و خطر انتشار آن کم باشد، ممکن است درمان های کم تهاجمی تری در نظر گرفته شود، از جمله:

• کورتاژ و الکترودایسکشن (C و E). این روش درمانی عبارت است از برداشتن سطح پوست مبتلا به سرطان پوست با استفاده از ابزاری ساینده (کورِت) و سپس سوزاندن پایه ضایعه با استفاده از سوزن الکتریکی. این روش درمانی اغلب برای سلول های سنگفرشی کوچک یا بسیار سطحی پوست استفاده می شود.
• لیزر درمانی. پرتوی شدیدی از نور، معمولاً با آسیب کم به بافت اطراف و کاهش خطر خونریزی، تورم و زخم، رشد را متوقف می کند. لیزر درمانی ممکن است گزینه ای برای ضایعات پوستی بسیار سطحی باشد.
• فریز کردن. این رویکرد درمانی عبارت است از فریز کردن سلول های سرطانی با استفاده از نیتروژن مایع(سرما درمانی)، این گزینه می تواند برای ضایعات سطحی پوست مناسب باشد. انجماد ممکن است پس از استفاده از ابزار تراشیدن (کورت) برای از بین بردن سطح سرطان پوست انجام شود.
• درمان فتودینامیکی. درمان فتودینامیکی ترکیبی از داروهای حساس به نور و استفاده از نور می باشد که در درمان سرطان های سطحی پوست مفید می باشد. در طول فوتودینامیک تراپی دارویی مایع که سلول های سرطانی را نسبت به نور حساس می کند، روی پوست قرار می گیرد. سپس نوری که باعث از بین رفتن سلولهای سرطانی پوست می شود، به ناحیه تابانده می شود.

روش های درمانی برای سرطان های بزرگتر پوست

برای کارسینوم های سلول سنگفرشی بزرگتر و آنهایی که به عمق پوست گسترش می یابند، ممکن است درمان ها، تهاجم بیشتری داشته باشند. این گزینه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• برش ساده. در این روش پزشک بافت های سرطانی را همراه با حاشیه ای از بافت سالم برمی دارد. پزشک در برخی موارد توصیه می کند تا بخش بیشتری از بافت نرمال اطراف تومور برداشته شود. برای به حداقل رساندن جای زخم به ویژه در صورت، باید با پزشک متخصص در زمینه بازسازی پوست مشورت شود.
• جراحی موس. در طول جراحی موس پزشک بافت سرطانی را لایه به لایه بر می دارد و هر لایه را زیر میکروسکوپ معاینه می کند تا مطمئن شود سلول های غیر طبیعی دیگری در لایه های پوستی وجود ندارد. این روش به جراح این امکان را می دهد تا کل توده را بردارد و از برداشت حجم زیادی از پوست سالم اطراف ضایعات جلوگیری می شود.
• پرتو درمانی. در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می شود. پرتودرمانی گاهی اوقات پس از جراحی هنگامی که احتمال عود سرطان افزایش می یابد، استفاده می شود. همچنین ممکن است برای افرادی که نمی توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند یک گزینه درمانی مفید باشد.

روش های درمانی در سرطان پوستی که بافت های اطراف پوست نیز گسترش می یابد

هنگامی که سرطان سلول سنگفرشی به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد ، ممکن است از درمان های دارویی استفاده شود، از جمله:

• شیمی درمانی. در شیمی درمانی از داروهای قدرتمندی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می شود. اگر سرطان سلول سنگفرشی به غدد لنفاوی یا سایر قسمتهای بدن گسترش یابد، می توان از شیمی درمانی به تنهایی یا در ترکیب با سایر روشهای درمانی مانند دارودرمانی هدفمند و پرتودرمانی استفاده کرد.
• دارو درمانی هدفمند. درمان های دارویی هدفمند روی نقاط ضعف خاص موجود در سلولهای سرطانی متمرکز هستند. با حذف این نقاط ضعف، درمان های دارویی هدفمند می توانند سلول های سرطانی را از بین ببرند. دارو درمانی هدفمند معمولاً با شیمی درمانی ترکیب می شود.
• ایمونوتراپی. ایمنی درمانی از سیستم ایمنی بدن فرد برای مقابله با سرطان استفاده می کند. سیستم ایمنی بدن که علیه بیماری مبارزه می کند ممکن است به سرطان حمله نکند زیرا سلول های سرطانی پروتئین هایی تولید می کنند که به آنها کمک می کند تا از سلول های سیستم ایمنی بدن پنهان شوند. ایمنی درمانی با تداخل در این روند کار می کند. همچنین ممکن است برای کارسینومای سلول سنگفرشی پوست، در صورت پیشرفت سرطان، ایمونوتراپی در نظر گرفته شود. در صورتی که سایر روش ها برای درمان موثر واقع نشده باشند.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

در صورت مشاهده علائم و نشانه های نگران کننده ، با مراجعه به پزشک خانواده شروع کنید. پزشک ممکن است بیمار را به پزشکی که در تشخیص و درمان بیماریهای پوستی تخصص دارد (متخصص پوست) ارجاع دهد.

در صورت ابتلا به سرطان پوست در حال حاضر، احتمال ابتلا به سرطان دیگر افزایش می یابد. در رابطه با تعداد دفعات لازم برای مراجعه به متخصص پوست و گشتن به دنبال نشانه های دیگر سرطان پوست ، با پزشک خود مشورت کنید.

در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شما در آماده شدن ، و انتظاراتی که از پزشک دارید، آورده شده است.

آن چه می توانید انجام دهید

سابقه پزشکی خود را بنویسید، از جمله مواردی که درمان شده اید. همچنین به پرتودرمانی که حتی سالها پیش دریافت کرده اید نیز اشاره کنید.

• لیستی از داروهای مصرفی خود را تهیه کنید. هر داروی تجویز شده یا بدون نسخه و همچنین ویتامین ها، مکمل ها و داروهای گیاهی.
• سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید. بنابراین تهیه لیستی از سوالات می تواند به شما کمک کند تا از وقت خود نهایت استفاده را ببرید.
• یکی از اعضای خانواده یا دوستی را پیدا کنید که بتواند باشما همراه شود. اگرچه سرطان پوست معمولاً راحت قابل درمان است، اما تنها شنیدن کلمه “سرطان” تمرکز فرد را به گفته های بعدی پزشک دشوار می کند. شخصی را همراه خود بیاورید که می تواند به شما در به خاطر سپردن اطلاعات کمک کند.

در موارد زیر چند سوال اساسی برای پرسیدن از پزشک در مورد کارسینوم سلول سنگفرشی پوست آورده شده است. علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید:

• آیا مبتلا به سرطان پوست می باشم؟ از چه نوع؟
• تفاوت این نوع سرطان پوست با انواع دیگر چیست؟
• آیا احتمال گسترش این نوع سرطان وجود دارد؟
• آیا سرطان من گسترش یافته است؟
• چه روش درمانی را پیشنهاد می کنید؟
• مزایا و خطرات هر گزینه درمانی چیست ؟
• آیا پس از درمان دچار زخم می شوم؟
• آیا در معرض خطر عود این بیماری هستم؟
• آیا در معرض خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان پوست هستم؟
• برای جلوگیری از سرطان پوست چه کاری می توانم انجام دهم؟
• بعد از اتمام درمان چند بار به ویزیت های پیگیری احتیاج دارم؟
• چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟

از پزشک چه انتظاری می رود

پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما می پرسد. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها به پزشک کمک خواهد کرد.

سوالاتی که ممکن است پزشک بپرسد:

• چه زمانی متوجه این رشد یا ضایعه پوستی شده اید؟
• آیا با گذشت زمان تغییری در علائم ایجاد شده است؟
• آیا در ضایعه احساس درد دارید؟
• آیا رشد یا ضایعه دیگری نیز دارید که باعث نگرانی شود؟
• آیا قبلاً سرطان پوست داشته اید؟
• از کودکی چقدر در معرض آفتاب یا سولاریوم قرار داشتید؟
• اکنون چقدر در معرض آفتاب یا سولاریوم هستید؟
• آیا در حال حاضر داروهایی مصرف می کنید؟
• آیا در حال حاضر یا قبلا از داروهای گیاهی استفاده کرده اید؟
• آیا تا بحال برای یک نوع بیماری دیگر پرتودرمانی انجام داده اید؟
• آیا تاکنون داروهایی مصرف کرده اید که سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند؟
• از دوران کودکی تا الان برای چه شرایط پزشکی قابل توجهی تحت درمان قرار گرفته اید؟
• سیگاری هستید یا سیگار می کشید؟ چقدر؟
• آیا تا بحال شغلی داشته اید که شما را در معرض آفت کش ها یا علف کش ها قرار داده است؟
• آیا تاکنون به عنوان منبع اصلی آب خود از آب چاه استفاده کرده اید؟
• آیا برای محافظت از خود در برابر آفتاب، اقدامات احتیاطی مانند جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آفتاب ظهر و استفاده از ضد آفتاب و دیگر اقدامات احتیاطی را انجام می دهید؟
• آیا پوست خود را به طور منظم بررسی می کنید؟