مولتیپل میلوما سرطانی است که دریک نوع از گلبول‌های سفید خون به نام پلاسما سل ایجاد می‌شود.باتوجه به علائمی که دارید،درمان مولتیپل میلوما می‌تواندبه تسکین درد،
مولتیپل میلوما | علائم مولتیپل میلوما | درمان – کلینیک آروین
از مولتیپل میلوما چه میدانید؟
مولتیپل میلوما یا میلوم متعدد سرطانی است که در یک نوع از گلبول‌های سفید خون به نام پلاسما سل ایجاد می‌شود. پلاسما سل‌ها آنتی بادی‌هایی تولید می‌کنند که در شناسایی و از بین بردن میکروب‌ها و درنتیجه مبارزه با عفونت‌ها نقش دارند.
مولتیپل میلوما منجربه تجمع سلول‌های سرطانی در مغز استخوان می‌شود و باعث ازبین رفتن سلول‌های خونی سالم می‌شود. (لوسمی میلوئیدی مزمن ) سلول‌های سرطانی به جای تولید آنتی بادی‌های مفید ، پروتئین‌های غیرطبیعی تولید می‌کنند که می‌توانند عوارضی ایجاد کنند.
همیشه مولتیپل میلوما به درمان نیاز ندارد. در صورتیکه شما علائم و نشانه‌های بیماری را تجربه نکنید ممکن است به درمان نیاز نداشته باشید. برای افراد مبتلا به مولتیپل میلوما که به درمان نیاز دارند ، تعدادی گزینه برای کمک به کنترل بیماری در دسترس است.
علائم مولتیپل میلوما
علائم و نشانه‌های مولتیپل میلوما متفاوت بوده و در اوایل بیماری امکان دارد این علائم وجود نداشته باشند.
علائم این بیماری عبارتنداز:
- درد استخوان ، به ویژه در ستون فقرات یا قفسه سینه
- حالت تهوع
- یبوست
- از دست دادن اشتها
- گیجی
- خستگی
- عفونت های مکرر
- کاهش وزن
- ضعف یا بی حسی در پاها
- تشنگی بیش از حد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم و نشانه‌های نگران کننده دارید از پزشک وقت بگیرید.
علل بیماری مولتیپل میلوما
علت بروز مولتیپل میلوما مشخص نیست. پزشکان می‌دانند که مولتیپل میلوما با یک پلاسما سل غیرطبیعی در مغز استخوان آغاز می‌شود. مغز استخوان یک بافت نرم و تولید کننده خون است که قسمت مرکزی اکثر استخوان‌ها را پر میکند. سلول‌های غیرطبیعی به سرعت تکثیر می‌شوند.
از آنجاکه سلول‌های سرطانی نمی‌توانند بالغ شوند و سپس همانند سلول‌های طبیعی ازبین روند، درمغز استخوان تجمع یافته و تولید سلول‌های سالم رامختل می‌سازند. درمغز استخوان ، سلول‌های میلوما سلول‌های خون سالم رااز بین می‌برند ، که منجربه خستگی و ناتوانی در مبارزه با عفونت ها می شود.
سلول‌های مولتیپل میلوما همانند پلاسما سل‌های سالم برای تولید آنتی بادی تلاش می‌کنند اما آنتی بادی‌های غیرطبیعی تولید می‌کنند که بدن نمی‌تواند ازآنها استفاده کند. درعوض، آنتی بادی‌های غیرطبیعی (پروتئین‌های مونوکلونال یا پروتئین‌های M) در بدن جمع می‌شوند و مشکلاتی مانند آسیب به کلیه‌ها راایجاد می‌کنند. سلول‌های سرطانی همچنین می‌توانندبه استخوان‌ها آسیب برسانندکه خطر شکستگی استخوان‌ها را افزایش می‌دهد.
ارتباط با MGUS
مولتیپل میلوما تقریباً همیشه به‌عنوان یک بیماری نسبتاً خوش خیم به‌نام گاموپاتی مونوکلونان بااهمیت ناشناخته (MGUS) شروع می‌شود.
MGUS، همانند مولتیپل میلوما ، با حضور پروتئین‌های M درخون که‌توسط پلاسما سل‌های غیرطبیعی تولید می‌شوند، مشخص می‌شود. با این حال، در MGUS، میزان M پروتئین‌ها پایین‌تر بوده و آسیبی به‌بدن وارد نمی‌کند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها) مولتیپل میلوما
عواملی‌که می‌تواند خطر ابتلابه مولتیپل میلوما راافزایش دهند عبارتنداز:
- افزایش سن. خطر ابتلابه مولتیپل میلوما با افزایش سن افزایش می‌یابد و بیشتر افراد دراواسط دهه ششم زندگی تشخیص داده می‌شوند.
- جنسیت مذکر. مردان بیشتراز زنان به‌این بیماری مبتلا می‌شوند.
- نژاد سیاه پوست. سیاه پوستان بیش‌از افراد نژاد دیگربه بیماری میلوما مبتلا می‌شوند.
- سابقه خانوادگی. اگر یک برادر ، خواهر یا پدر یا مادر مبتلابه مولتیپل میلوما باشند ، خطر ابتلابه این بیماری بیشتر است.
- سابقه ابتلابه گاموپاتی مونوکلونال با اهمیت ناشناخته (MGUS). مولتیپل میلوما تقریباً همیشه با نام MGUS شروع می‌شود ، بنابراین ابتلای مجددبه این بیماری احتمال بالایی دارد.
عوارض بیماری مولتیپل میلوما
عوارض مولتیپل میلوما شامل موارد زیر است:
- عفونت‌های مکرر. سلول‌های میلوما توانایی بدن شما رادر مبارزه با عفونت‌ها مهار می‌کنند.
- مشکلات استخوانی. مولتیپل میلوما می‌تواند بر روی استخوان‌های شخص تأثیر بگذارد و منجربه درد استخوان ، نازک شدن استخوان و شکستگی استخوان شود.
- کاهش عملکرد کلیه. مولتیپل میلوما درعملکرد کلیه مشکلاتی ایجاد میکند ، ازجمله نارسایی کلیه.
- کم خونی. همانطورکه سلول‌های میلوما سلول‌های طبیعی خون رااز بین میبرد ، مولتیپل میلوما نیز می‌تواند باعث کم خونی و سایر مشکلات خونی شود.
تشخیص مولتیپل میلوما
گاهی اوقات مولتیپل میلوما زمانی تشخیص داده می‌شود که‌پزشک درحین آزمایش خون برای برخی ازموارد دیگر به‌طور تصادفی آن راتشخیص می‌دهد. همچنین اگر پزشک به‌دلیل علائم و نشانه‌های شخص مشکوک به ابتلابه مولتیپل میلوما چندگانه باشد ، می‌توان آن را تشخیص داد.
آزمایش و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص مولتیپل میلوما شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون. تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی خون پروتئین‌های M تولید شده توسط سلول‌های میلوما را نشان می‌دهد. پروتئین غیرطبیعی دیگری که‌توسط سلول‌های میلوما تولید می‌شود – بتا-2-میکروگلوبولین نامیده می‌شود – که‌در خون تشخیص داده شده و به پزشک سرنخ هایی درباره تهاجمی بودن میلوم بدهد.
علاوه براین ، آزمایش خون برای بررسی عملکرد کلیه ، تعداد سلول‌های خونی ، سطح کلسیم و سطح اسید اوریک می‌تواند کمکی برای تشخیص پزشک باشد
- آزمایش ادرار. تجزیه و تحلیل ادرار پروتئین‌های M رانشان می‌دهد ، که‌در هنگام شناسایی درادرار به‌آنها پروتئین‌های بنس جونز گفته می‌شود.
- معاینه مغز استخوان. پزشک امکان دارد نمونه ای ازمغز استخوان رابرای آزمایش خارج کند. نمونه با یک سوزن بلند وارد استخوان (آسپیراسیون مغز استخوان و نمونه برداری) جمع آوری می‌شود.
در آزمایشگاه ، نمونه ازنظر سلول‌های مولتیپل میلوما بررسی می‌شود. آزمایشات تخصصی مانند فلورسانس در هیبریداسیون درجا (FISH) می‌تواند سلول‌های میلوما رابرای شناسایی جهش‌های ژنی تجزیه و تحلیل کند.
- تست‌های تصویربرداری. برای تشخیص مشکلات استخوانی مرتبط‌با مولتیپل میلوما آزمایش‌های تصویربرداری توصیه می‌شود. این آزمایشات شامل اشعه ایکس ، MRI ، CT یا توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) می‌باشد.
مراحل بیماری مولتیپل میلوما
اگر آزمایشات نشان دهنده ابتلابه مولتیپل میلوما باشد ، پزشک ازاطلاعات جمع آوری شده در آزمایش‌های تشخیصی برای طبقه بندی بیماری در 3 مرحله استفاده میکند. مرحله I نشان دهنده یک بیماری تهاجمی کمتر است و مرحله III نشان دهنده تهاجمی‌ترین حالت بیماری است.
مولتیپل میلوما دارای یک گروه خطرناک است‌که نشانگر آن پرخاشگری بیمار است.
مرحله میلوما چندگانه و گروه خطرناک به پزشک کمک میکند تاپیش درمانگاهی و گزینه‌های درمانی بیمار راتشخیص دهد.
درمان مولتیپل میلوما
باتوجه به علائمی‌که تجربه می‌کنید ، درمان می‌تواندبه تسکین درد ، کنترل عوارض‌بیماری ، ایجاد ثبات دروضعیت و کند شدن پیشرفت مولتیپل میلوما کمک کند.
گاهی درمان فوری الزامی ندارد
اگر مبتلابه مولتیپل میلوما هستید اما هیچ علائمی راتجربه نمی‌کنید (همچنین به‌عنوان ملتهب شدن میلوم چندگانه شناخته می‌شود) ، ممکن‌است بلافاصله نیازی به‌درمان نداشته باشید. درمان فوری برای مولتیپل میلوما که‌رشد آن کند است و درمراحل اولیه قرار دارد الزامی ندارد. بااین حال ، پزشک به‌طور منظم شرایط رااز نظر علائم پیشرفت‌بیماری کنترل میکند. که‌شامل آزمایش‌های دوره ای خون و ادرار می‌باشد.
اگر علائم و نشانه‌هایی پیدا کردید یا میلوما چندگانه علائم پیشرفت را نشان داد ، میتوانید تصمیم بگیریدکه درمان راشروع کنید.
درمان‌های مولتیپل میلوما
گزینه‌های درمان استاندارد عبارتنداز:
- درمان هدفمند. درمان‌های دارویی هدفمند روی نقاط ضعف خاص موجوددر سلول‌های سرطانی متمرکز هستند. بامسدود کردن این ناهنجاری‌ها ، درمان‌های دارویی هدفمند می‌توانند سلول‌های سرطانی رااز بین ببرند.
- ایمونوتراپی. ایمنی درمانی ازسیستم ایمنی بدن برای مقابله باسرطان استفاده میکند. سیستم ایمنی بدن که‌علیه بیماری مبارزه میکند امکان داردبه سلول‌های سرطانی حمله نکند زیرا سلول‌های سرطانی پروتئین‌هایی تولید می‌کنند که‌به باعث می‌شود از دید سلول‌های سیستم ایمنی بدن پنهان شوند. ایمنی درمانی باتداخل دراین روند فعالیت میکند.
- شیمی درمانی. درشیمی درمانی داروهایی استفاده می‌شود که سلول‌های سرطانی رااز بین میبرد. این داروها سلول‌های رشد سریع ، ازجمله سلول‌های میلوما رااز بین می‌برند. قبل‌از پیوند مغز استخوان ازدوزهای بالای داروهای شیمی درمانی استفاده می‌شود.
- کورتیکواستروئیدها. داروهای کورتونی سیستم ایمنی بدن را کنترل می‌کنند تا التهاب دربدن کنترل شود. آنها همچنین در برابر سلول‌های میلوما فعال هستند.
- پیوند مغز استخوان. پیوند مغز استخوان که‌به آن پیوند سلول‌های بنیادی نیز گفته می‌شود ، روشی است که مغز استخوان بیمار را با مغز استخوان سالم جایگزین می کند.
قبل از پیوند مغز استخوان ، سلول‌های بنیادی خون ساز ازخون جمع آوری می‌شود. سپس برای ازبین بردن مغز استخوان بیمار ، دوزهای زیادی شیمی درمانی دریافت می‌کنید. سپس سلول‌های بنیادی به بدن تزریق می‌شود ، درمحلی که آنها به استخوان‌های می‌روند و مغز استخوان را بازسازی می‌کنند.
- پرتو درمانی. پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی انرژی منابعی مانند اشعه ایکس و پروتون برای ازبین بردن سلول‌های سرطانی استفاده میکند. که جهت کوچک شدن سریع سلول‌های میلوما در یک منطقه خاص استفاده می‌شود – به‌عنوان مثال ، هنگامی که مجموعه‌ای از سلول‌های غیرطبیعی پلاسما تومور (پلاسماسیتوما) ایجاد می‌شوند که باعث درد یا تخریب استخوان می‌شود.
نحوه استفاده از درمان‌ها
اینکه شما کدام ترکیب درمانی را احتمالاً دریافت خواهید کردبه این بستگی دارد که آیا ویژگی‌های مناسب برای پیوند مغز استخوان را دارید یا خیر که به پیشرفت‌بیماری ، سن و سلامت کلی فرد بستگی دارد.
- درصورت مناسب بودن برای پیوند ، درمان اولیه احتمالاً شامل ترکیبی‌از درمان‌ها مانند درمان هدفمند ، ایمونوتراپی ، کورتیکواستروئیدها و گاهی شیمی درمانی است.
سلول‌های بنیادی خون بعداز چند ماه درمان ، احتمالاً جمع شده و به زودی پس‌از جمع آوری سلول‌ها ، پیوند مغز استخوان انجام می‌شود
اگر پیوند به تأخیر بیفتد ، درصورت بروز این مشکل دربرخی شرایط ، پزشکان دو مورد پیوند مغز استخوان رابرای افراد مبتلابه مولتیپل میلوما چندگانه توصیه می‌کنند.
بعداز پیوند مغز استخوان ، احتمالاً به‌عنوان یک درمان جایگزین برای جلوگیری‌از عود مولتیپل میلوم ، درمان هدفمند یا ایمونوتراپی دریافت خواهیدکرد.
- درصورت مناسب نبودن پیوند برای شخص ، درمان اولیه شامل ترکیبی‌از درمان‌ها مانند درمان هدفمند ، ایمونوتراپی ، کورتیکواستروئیدها و گاهی شیمی درمانی است.
- اگر مولتیپل میلوما شخص عود کرد یابه درمان پاسخ نداد ، پزشک دوره دیگری‌از درمان را تکرار میکند. گزینه دیگر درمانی ، شامل امتحان یک یا چند روش دیگر است که معمولاً به‌عنوان خط اول درمانی چه به تنهایی و چه به‌صورت ترکیبی استفاده می‌شود.
تحقیقات درمورد تعدادی ازگزینه‌های درمانی جدید در حال انجام است و میتوانید برای دستیابی به این روش‌های درمانی آزمایشی واجد شرایط آزمایش بالینی باشید. با پزشک خود درمورد اینکه چه آزمایشات بالینی در دسترس هستند مشورت کنید.
درمان عوارض مولتیپل میلوما
از آنجاکه مولتیپل میلوما می‌تواند عوارض زیادی ایجاد کند ، ممکن است برای آن شرایط خاص نیز نیازبه درمان داشته باشید. مثلا:
- درد استخوان. داروهای ضد درد ، پرتودرمانی و جراحی می‌توانندبه کنترل درد استخوان کمک کنند.
- عوارض کلیوی. افرادی که آسیب جدی به کلیه دارند ممکن است نیازبه دیالیز داشته باشند.
- عفونت‌ها. پزشک ممکن است واکسن‌های خاصی رابرای جلوگیری از عفونت‌ها مانند آنفولانزا و ذات الریه توصیه کند.
- ازدست دادن استخوان. پزشک شما ممکن است داروهای استخوان سازی رابرای جلوگیری ازتحلیل رفتن استخوان توصیه کند.
- کم خونی. اگر کم خونی مداوم دارید ، پزشک ممکن است داروهایی رابرای افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون توصیه کند.
درمان جایگزین مولتیپل میلوما
هیچ دارویی جایگزین برای درمان مولتیپل میلوما یافت نشده است. اما داروی جایگزین کمک کننده وجود دارد تا با استرس و عوارض جانبی درمان این‌بیماری کنار بیایید. ( برای این منظور مقاله روانشناسی سرطان را مطالعه نمایید )
با پزشک خود درمورد این شیوه‌های درمانی مشورت کنید، ازجمله:
- هنر درمانی
- ورزش
- مراقبه
- موزیک درمانی
- تمرینات آرامش
- معنویت
قبل‌از امتحان هر یک ازاین تکنیک‌ها با پزشک درارتباط با بی خطر بودن این روش‌ها مشورت کنید.
حمایت و پشتیبانی در بیماری مولتیپل میلوما
تشخیص سرطان می‌تواند تکان دهنده و مخرب باشد. با گذشت زمان ، روش‌هایی برای کنار آمدن با استرس و زندگی همراه باسرطان پیدا خواهیدکرد. تا زمانی که متوجه شوید چه چیزی برای شخص شما بهتر است ، سعی کنید:
- به‌اندازه کافی اطلاعات کسب کنید تا بتوانید درزمینه درمان خود تصمیم گیری کنید. از پزشک درمورد گزینه‌های درمانی و عوارض جانبی درمان‌ها سوال کنید.
برای جمع آوری اطلاعات ازطریق کتابخانه محلی و بصورت آنلاین میتوانید کمک بیشتری دریافت کنید. با انستیتوی ملی سرطان و بنیاد بین المللی مولتیپل میلوما شروع کنید.
- ازکمک خانواده و دوستان خود جهت مقابله با استرس و نگرانی‌ها بهره ببرید. همچنین شما می‌توانیداز گروه‌های حمایتی رسمی استفاده کنید.
دوستانی که‌در گروه‌های پشتیبانی ملاقات می‌کنید ممکن است مایل باشند توصیه‌های عملی برای کنار آمدن باسرطان و درمان‌سرطان رابه اشتراک بگذارند. گروه‌های پشتیبانی به‌صورت آنلاین نیز دردسترس هستند.
- اهداف معقول و منطقی تعیین کنید. داشتن اهداف به‌شخص کمک کرده تا احساسات راکنترل کند و می‌تواند به‌شخص احساس هدفمند بودن بدهد.
ازتعیین اهداف غیرمعقول پرهیز کنید. به‌عنوان مثال امکان دارد نتوانید هفته‌ای 40 ساعته کار کنید ، اما امکان کار بتوانید نیمه وقت رادارید. درحقیقت ، بسیاری ازافراد دریافتند که ادامه کار درطول درمان‌سرطان می‌تواند درحفظ برخی ازشرایط طبیعی مفید باشد.
- برای خود وقت بگذارید. خوب غذا خوردن ، آرامش و استراحت کافی می‌تواندبه مقابله با استرس و خستگی سرطان کمک کند. همچنین ، برای زمان‌هایی که نیازبه استراحت بیشتر یا محدود کردن کار دارید ، ازقبل برنامه ریزی کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک مولتیپل میلوما
اگر علائم و نشانه‌های نگران کننده دارید، به‌پزشک مراجعه کنید.
اگر مبتلابه مولتیپل میلوما هستید ، احتمالاًبه متخصص خون یا متخصص انکولوژی ارجاع خواهیدشد.
به‌علت محدود بودن زمان ملاقات با پزشک دراینجا برخی ازاطلاعات جهت آمادگی فرد آورده شده موارد زیر کمک میکند تا برای ملاقات با پزشک آماده شوید.
آن چه می توانید انجام دهید
- به علائم خود توجه کنید. اگر علائم و نشانه‌های بیماری داشته‌اید یا احساس خوبی ندارید ، قبل اززمان ویزیت پزشک این جزئیات را یادداشت کنید. پزشک همچنین می‌خواهد بداند چه‌زمانی این علائم رامشاهده کرده‌اید و اینکه آیا با گذشت زمان تغییر کرده‌اند یا خیر.
- سایر بیماری‌های خود راذکر کنید. پزشک می‌خواهد بداند که آیا فرد سایر اختلالات پلاسما مانند گاموپاتی مونوکلونال با اهمیت نامشخص (MGUS) راداشته یا خیر.
- نام و مقدار داروها ، ویتامین‌ها یا سایر مکمل‌هایی که اخیراً مصرف کرده‌اید.
سوالاتی که می‌خواهید ازپزشک بپرسید
هنگام ملاقات با پزشک حتماً یکی از دوستان و یا اعضای خانواده خود رابه همراه داشته باشید. چراکه گاهی به‌خاطر سپردن همه اطلاعات رد و بدل شده سخت بوده و همراه‌به شما دریادآوری گفته‌ها کمک خواهد کرد.
برخی‌از سوالات اساسی که باید ازپزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- علت ایجاد علائم من چیست؟
- چه علائم دیگری محتمل است؟
- چه آزمایش‌هایی را باید انجام دهم؟
- برای تعیین مراحل تشخیص و درمان من چه اقداماتی را توصیه می کنید؟
- آیا محدودیتی وجود داردکه لازم باشد دراین مدت از آنها پیروی کنم؟
سوالاتی که میتوانید ازپزشک متخصص بپرسید شامل:
- آیا مبتلابه مولتیپل میلوما هستم؟
- چه مرحله‌ای از مولتیپل میلوما دارم؟
- آیا مولتیپل میلوما من دارای ویژگی های خطرناکی است؟
- اهداف درمان برای بیماری چیست؟
- چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- دچار بیماری‌های دیگری نیز می باشم، چگونه می توانم به‌بهترین صورت این وضعیت را کنترل کنم؟
- عوارض جانبی احتمالی درمان چیست؟
- اگر اولین درمان موفقیت آمیز نباشد ، گزینه بعدی چه خواهد بود؟
- آیا من توانایی پیوند مغز استخوان را دارم؟
- آیا برای تقویت استخوان‌ها به‌دارویی نیاز دارم؟
- پیش بینی شرایط چگونه است؟
علاوه بر این سوالات، درپرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود؟
پزشک ازبیمار سوالاتی خواهد پرسید، برای پاسخ دادن به‌این سوالات آماده باشید تا پزشک زمان برای بررسی بیشتر موضوع در اختیار داشته باشد،پزشک سوالات زیررا امکان دارد بپرسد:
- علائم بیماری چیست؟
- چه زمانی برای اولین بار علائم را تجربه کردید؟
- علائم با گذشت زمان تغییر کرده است؟
- آیا علائم شامل درد استخوان است؟ درچه نقاطی؟
- آیا علائم شامل حالت تهوع ، کاهش اشتها یا کاهش وزن می باشد؟
- آیا علائمی مثل ضعف یا خستگی دارید؟
- آیا عفونت‌هایی مانند ذات الریه ، سینوزیت ، عفونت مثانه یا کلیه ، عفونت های پوستی یا زونا داشته اید؟
- آیا تغییراتی در عادات روده خود مشاهده کرده اید؟
- آیا بیش ازحد معمول تشنه می‌شوید یا احساس ادرار دارید؟
- چه علائم دیگری دارید؟
- آیا سابقه خانوادگی اختلالات پلاسما مانند MGUS دارید؟
- آیابیماری دیگری داشته اید و تحت درمان قرار داشتید؟
- آیا سابقه لخته شدن خون دارید؟ ژنتیک سرطان
- چه داروهایی مصرف می‌کنید؟