ژنتیک سرطان چیست؟ در سرطان ، بهدلیل بروز مجموعه ای ازتغییرات ژنی پایهدر سلول، رفتار سلولی دچار تغییر و انحراف میشود. ژنتیک سلول سرطانی،درواقع ازنگاه رفتار و محتویات سلولی، بیشتر بهسلول نابالغ متشابه است. ژنتیک سرطان سلول سرطانی ازجهات زیادی با سلول سالم یا غیرسرطانی تفاوت بارزی دارد.
تشخیص ژنتیک سرطان
تشخیص ژنتیک سرطان ازراههای گوناگونی قابل تشخیص است، تعدادیاز ژنتیک هایسرطان بهطور ارثی دربین افراد قابل انتقال استاما شیوه قابل توجه برای تشخیص ژنتیک سرطان انجام آزمایش هاییاز قبیل موارد زیراست. این تغییرات بر كنترل رشد سلول، شكل، ارتباطات بین سلولی، ترکیبات غشای سلولی، ترشح برخی پروتئینها، بیان ژنی، مرگ سلولی و… انجام میشود.
مخاطرات سرطانهای ارثی
استعداد مبتلا شدنبه بعضی سرطانهااز طریق ژنهای جهش یافته بهارث میرسد. هدف آزمایش ژنتیک سرطان تشخیص یک تغییر ارثی استکه احتمال مبتلا شدنبه یکسرطان خاصرا میافزاید. این آزمایش مخصوصا برای برخیاز خانوادهها کهخطر ابتلای وراثتی بهبرخی سرطانها را دارند، توصیه میشود.
توضیح سرطان ارثی
ژنها رشد، تقسیم و طول عمر تک تک سلولهای بدنرا تحت کنترلدر میآورند. ژنهای افرادبه صورت جفت موجوداست کهاز این دو، یکیاز مادرفرد آمده و دیگریاز پدر اوبه ارث میرسد.
برخی افراد ژنهای جهش یافته ایبه ارث میبرند کهممکن استاستعداد مبتلا شدن آنها بهسرطانهای خاص رابالاتر ببرد. مثلا، زنی کهیک نسخه تغییر یافته ازیکیاز ژنهای خاص سرطانپستان (معروف به BRCA1 و BRCA2) رابه ارث برده، درمقایسه با زنیکه دو نسخه طبیعیاز همان ژن رابه ارث برده ،درمعرض خطر بالاتری برای مبتلا شدنبه سرطانپستان و تخمدان است. ازاین رو تنها پنج مورداز هر صد مورد سرطانپستان ممکن است برآمده ازاستعداد ارثی باشد.
آزمایش ژنتیک سرطان
آزمایش ژنتیک سرطان مخصوصا برای تعداد محدودیاز خانوادهها کهدر معرض بالاترین خطرات ابتلابه سرطانارثی هستند، توصیه میشود. معمولا، ابتدا لازم است شخصی راکه مبتلابه سرطان بوده مورد آزمایش قرار داد تا تغییرات ژنتیکی ایجاد کنندهسرطان درخانواده مشخص شود. اگر تغییری ژنتیکی پیدا شود، این مورد تأیید میکند کهسرطان درآن خانواده ناشیاز استعداد ارثی درابتلابه سرطان است.
سپس خویشاوندان خونیکه علائم سرطانرا ندارند، تصمیم بهانجام آزمایش ژنتیک سرطان رامیگیرند تابه وسیله آن دریابندکه ژن تغییر یافته ایکه معلوم شده خطر ابتلابه نوع خاصیاز سرطانرا بالا میبرد رابه ارث بردهاند یا خیر.
اگردر فرد مبتلا بهسرطان تغییری ژنتیکی پیدا نشود، هنوز هم ممکن استکه یک استعداد ژنتیکی بهسرطان درخانواده وجود داشته باشد. متاسفانه تمامی تغییرات ژنتیکی قابل تشخیص نیستند.
هزینه آزمایش ژنتیک سرطان
آزمایشهای ژنتیک سرطان بسیار پیچیده استدر بیشتر موارد دارای هزینههای گزاف است قبلاز آزمایش اطلاع کافیاز قیمت آزمایش ژنتیک سرطان ازهزینههای آزمایش اطلاع کافی بدست آورید. و روش پرداخت هزینه های درمانی رااز طریق بیمه درمانیان بررسی کنید و همه جوانب هزینههای درمان را درنظر بگیرید.
مراجعه به مشاوره ژنتیک سرطان
اگر بهاین میاندیشید کهدر معرض خطر ابتلا بهسرطان خانوادگی هستید، بهمشاوره ژنتیک سرطان مراجعه کنید. آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی دارای کادر حرفه ای شامل متخصصان ژنتیک، مشاوران ژنتیک و ارتباطات قوی با متخصصان دستگاه گوارش ، جراحان و انکولوژیستها (متخصصانسرطان) میباشد. شما عزیزان برای دریافت مشاوره ژنتیک سرطان میتوانید با کلینیک آروین هم دراین زمینه یاری بگیرید.
کاربرد ژنتیک در سرطان
بيماریسرطان بر اساس اختلالات ژنتيكي استوار است. بههمين دليل امروزه نقشي بسيار مهم دراين دسته ازبيماریها را براي آندر نظر ميگيرند. اين اختلالات میتواند بزرگ (در مقياس مولكولي)درحد کروموزوم و يا بسيار کوچک درحد نوكلئوتيد باشدکه نهایتا باعث تغييرات جبران ناپذیردر سلول میگردد. روشهای تکنيکی موسومدر ژنتيک سرطان عمدتا بر پايه بررسیهای مولكولی و يا سيتو ژنتيكی میباشد. بر اين اساس قادر خواهيم بود سرطانهای فاميليال رادر خانواده غربال کرده و در برخي موارد میتوانیمبه تشخيص بيماری و يا بررسی احتمال عود، ميزان پاسخگويی بهدرمان و پيش بينی پيش آگهی سرطانیاری رسانیم.
همه آنچه در مورد سرطان ژنتیک باید بدانید
همه سرطانهابه دلیل اشتباه یک یا چند ژن درسلول ایجاد میگردد، تغییردر یک ژن “گسل” یا “جهش” نامیده میشود.
معمولاً یک سلول قبل ازسرطانی شدن باید دارای 6 یا بیشتر گسل ژنی باشد. این گسلها میتوانند باعث شوند سلول بهدرستی کار نکند و سرطانی شده و تقسیم شود و بدون کنترل رشد کند. بیشتر تغییرات ژنی درطول زندگی ما اتفاق میافتد اما بعضیاز آنها میتوانند از والدین بهارث برده شوند.
اکثر سرطانها بر اثر نقص ژن درطول زندگی ما تولید میشوند آنها ممکن است وقتی بزرگتر میشوندبه دلیل اشتباهات تصادفی زمانی کهیک سلول تقسیم میشود اتفاق بیفتند یا ممکن استبه خاطر چیزی کهدر معرض آن هستیم، مانند دود سیگار یا نور خورشید ایجاد شوند. این موارد سرطانزا هستند. این نوع تغییرات ژن همه سلولهای بدنرا تحت تاثیر قرار نمیدهند. آنها سرطانهای ژنتیکی نیستند و نمیتوانندبه فرزندانمان انتقال یابند. ازآنها بهنام جهشهای اکتسابی نامبرده میشوند. سرطانهای متاثر ازجهشهای اکتسابی بهنام سرطان پراکنده گفته میشوند.
سابقه خانوادگی ژنتیک سرطان
درخانوادههای دارای ژن معیوب بهارث برده شده، ممکن است الگوی نوع خاصیاز سرطاندر خانواده وجود داشته باشد. بیشتر افرادیکه خویشاوندانی مبتلابه سرطاندارند، ژن معیوب رابه ارث نمیبرند.سرطان بیشتردر افراد مسن رخ میدهد. این یک بیماری شایع است. ۱ از ۲ نفر درانگلستان (۵۰%) در برخی از نقاط زندگی خود بیماری سرطانرا دریافت خواهند کرد؛ پس، اغلب خانوادهها حداقل یک فرد مبتلا بهسرطان دارند. داشتن چند خویشاوند مبتلا بهسرطان در سن ۶۰ سالگی بهاین معنا نیست کهیک ژن سرطاندر خانواده وجود دارد.
قدرت سابقه ژنتیک سرطان خانواده شما بهاین موارد بستگی دارد :
چه کسی درخانواده شما مبتلا بهسرطان شدهاست؟
سن فرد مبتلا بهسرطاندر زمان تشخیص سرطانچقدر بوده است؟
هرچه بستگان بیشتریکه مبتلا بهسرطان همسان یا مرتبط باآن هستند داشته باشید و هرچه سن آنها در زمان تشخیص سرطانکمتر باشد، سابقه خانوادگی شخص قویتر است. این بدان معنی استکه احتمال بیشتری وجود داردکه سرطانها توسط یک ژن ارثی معیوب ایجاد شده باشد.