لوسمی میلوئیدی مزمن ، نوعی‌سرطان خون غیرمعمول مغز استخوان که سلول‌های خونی درآن ساخته می‌شوند است. لوسمی میلوئیدی مزمن باعث‌ افزایش تعداد گلبول‌های سفیدمی‌شود.

لوسمی میلوئیدی مزمن چیست | علل و درمان لوسمی میلوئیدی مزمن

لوسمی میلوئیدی مزمن چیست؟

لوسمی میلوئیدی مزمن سرطان خون میل وژن مزمن، نوعی‌سرطان غیرمعمول مغز استخوان – بافت اسفنجی داخل استخوان‌ها که سلول‌های خونی درآن ساخته می‌شوند- است.این نوع‌سرطان باعث افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌شود.

اصطلاح “مزمن” درعبارت سرطان‌خون میلوژن مزمن، نشان می‌دهد که‌این نوع‌سرطان نسبت به‌انواع حاد لوسمی، پیشرفت آهسته تری دارد. همچنین اصطلاح میلوژن درعبارت سرطان‌خون میلوژن مزمن به‌نوع سلول‌های متاثراز این سرطان اشاره دارد.

سرطان‌خون میلوژن مزمن رامی توان سرطان خون لوسمی میلوئیدی مزمن و سرطان‌خون گرانولوسیتیک مزمن نیز نامید.این نوع‌سرطان معمولاً افراد مسن رادرگیر می‌کند و به‌ندرت درکودکان اتفاق می‌افتد هرچند درهر سنی ممکن است رخ دهد.

پیشرفت دردرمان به‌پیش آگهی بسیار خوبی برای افراد مبتلابه سرطان‌خون میلوژن مزمن کمک کرده است. بیشتر افراد پس ازتشخیص، بهبود می‌یابند و سال‌ها نیز زنده خواهند ماند.

علائم لوسمی میلوئیدی مزمن

لوسمی میلوئیدی مزمن اغلب علائم و نشانه‌هایی ایجاد نمی‌کند و ممکن است درطی آزمایش خون تشخیص داده شود.

هنگام بروز، علائم و نشانه‌های لوسمی میلوئیدی مزمن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد استخوان
• خونریزی آسان
• احساس سیری بعداز خوردن مقدار کمی غذا
• احساس فرسودگی یا خستگی
• تب
• کاهش ناخواسته وزن
• ازدست دادن اشتها
• احساس سنگینی یادرد در زیر دنده‌های سمت چپ
• تعریق زیاد درهنگام خواب (تعریق شبانه)

برای لوسمی میلوئیدی مزمن چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

درصورت داشتن علائم و نشانه‌های مزمن و نگران کننده، به‌پزشک خود مراجعه کنید.

علل بیماری لوسمی میلوئیدی مزمن

لوسمی میلوئیدی مزمن زمانی اتفاق می‌افتد که‌چیزی درژن‌های سلول‌های مغز استخوان، آسیب ببیند. هنوز مشخص نیست که‌چه عواملی باعث شروع این روند می‌شوند اما پزشکان کشف کرده‌اند که‌چگونه این بیماری به‌سرطان خون میلوژن مزمن، تبدیل می شود.

ایجاد یک کروموزوم غیرطبیعی

سلول‌های انسانی به‌طور معمول حاوی ۲۳ جفت کروموزوم هستند.بر روی این کروموزوم‌ها دی ان ای هاوجود دارند که‌حاوی دستورالعمل‌هایی (ژن‌ها) هستند و سلول‌های بدن را کنترل می‌کنند. درافراد مبتلابه سرطان‌خون میلوژن مزمن، کروموزوم‌های موجوددر سلول‌های خونی، بخش‌هایی شان رابا یکدیگر عوض می‌کنند. بخشی‌از کروموزوم ۹ بابخشی ازکروموزوم ۲۲ جابجا می‌شود و درنهایت یک کروموزوم ۲۲ کوتاه و یک کروموزوم ۹ بسیار طولانی ایجاد می‌شود.

کروموزوم ۲۲ کوتاه شده، کروموزوم فیلادلفیا نام دارد که‌به خاطر شهری که‌در آن کشف شده است، به‌این نام نامگذاری شده است. کروموزوم فیلادلفیادر سلول‌های خونی ۹۰ درصداز افراد مبتلابه لوسمی میلوئیدی مزمن وجوددارد.

کروموزوم غیرطبیعی ژن جدیدی ایجاد کند

کروموزوم فیلادلفیا، ژن جدیدی ایجاد خواهدکرد. ژن‌های کروموزوم ۹ با ژن‌های کروموزوم ۲۳ ترکیب می‌شوند و ژن جدیدی به‌نام BCR-ABL ایجاد می‌کنند. ژن BCR-ABL حاوی دستورالعمل‌هایی است که‌به سلول‌های غیر طبیعی خون می‌گوید که‌مقدار زیادی پروتئین به‌نام تیروزین کیناز تولیدکند. تیروزین کیناز باعث می‌شودکه سلول‌های خونی ازکنترل خارج و درنهایت لوسمی میلوئیدی مزمن ایجادشود.

ژن‌های جدید باعث ایجاد سلول‌های خونی ناقص و بیماری می‌شوند

سلول‌های خونی ازمغز استخوان(ماده ای اسفنجی درداخل استخوان ها) نشات می‌گیرند.هنگامی‌که مغز استخوان به‌صورت عادی کار کند، سلول‌های نابالغ (سلول‌های بنیادی خون) رابه صورت کنترل شده تولید می‌کند. سپس این سلول‌ها بالغ می‌شوند و درانواع مختلف سلول‌های خونی – گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها – تخصصی می‌شوند.

در لوسمی میلوئیدی مزمن ، دراین روند اختلال ایجاد می‌شود. تیروزین کیناز ناشی‌از ژن BCR-ABL باعث رشد بیش ازحد گلبول‌های سفید خون می‌شود. اکثریا تمام این سلول‌ها حاوی کروموزوم غیرطبیعی فیلادلفیا هستند. گلبول‌های سفید خون بیمار مانند سلول‌های طبیعی رشد نمی‌کنند و نمی‌میرند و به‌میزان زیادی تجمع یافته و سلول‌های خونی سالم رااز بین می‌برند وبه مغز استخوان نیز آسیب وارد خواهندکرد.

عوامل خطرساز(ریسک فاکتورها) لوسمی میلوئیدی مزمن

عواملی که‌خطر ابتلا به‌سرطان خون مزمن میلوژن راافزایش می‌دهند عبارتنداز:

• سن بالا
• مذکر بودن
• قرارگرفتن درمعرض تشعشعات مانند پرتودرمانی برای انواع خاصی ازسرطان

سابقه خانوادگی جزء عوامل خطرساز نیست.

جهشی‌که منجربه لوسمی میلوئیدی مزمن شود ازوالدین به‌فرزندان منتقل نمی‌شود.باور براین است که‌این جهش اکتسابی است، یعنی بعداز تولد ایجاد می‌شود.

آزمایش‌ها و روش‌هایی که‌برای تشخیص سرطان‌خون مزمن میلوژن استفاده می‌شود عبارتنداز:

معاینه فیزیکی. پزشک، بیمار رامعاینه می‌کند و علائم حیاتی مانند نبض و فشار خون اورا بررسی خواهدکرد. وی همچنین گره‌های لنفاوی، طحال و شکم اورا نیز معاینه می‌کند تامتوجه شودکه آن‌ها بزرگ شده‌اند یاخیر.

آزمایش خون.شمارش کامل سلول‌های خون، ناهنجاری‌های موجوددر سلول‌های خونی مانند تعداد بسیار زیاد گلبول‌های سفیدرا نشان خواهدداد.آزمایش‌های شیمی خون برای اندازه گیری عملکرد اعضای بدن، ناهنجاری‌هایی رانشان دهد که‌می تواند به‌پزشک درتشخیص کمک کند.

آزمایش‌های مغز استخوان. ازنمونه برداری(بیوپسی) و آسپیراسیون مغز استخوان برای جمع آوری نمونه‌های مغز استخوان برای تست‌های آزمایشگاهی استفاده می شود. این آزمایش‌ها شامل جمع آوری مغز استخوان ازاستخوان ران بیمار است.

آزمایش‌هایی برای جستجوی کروموزوم فیلادلفیا. آزمایش‌های تخصصی مانند تجزیه و تحلیل فلورسانس درهیبریداسیون درجا و آزمایش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز نمونه‌های خون یامغز استخوان رابرای حضور کروموزوم فیلادلفیا یا ژن BCR-ABL ، انجام خواهندشد.

مراحل لوسمی میلوئیدی مزمن

مرحله‌سرطان خون لوسمی میلوئیدی مزمن به‌پیشرفت بیماری مرتبط هست.پزشک بااندازه گیری نسبت سلول‌های بیماربه سلول‌های سالم درخون یا مغز استخوان، مرحله بیماری راتعیین خواهدکرد‌.نسبت بالاتری‌از سلول‌های بیمار به‌این معنی است‌که لوسمی میلوئیدی مزمن درمرحله پیشرفته‌تری است.

مراحل‌سرطان لوسمی میلوئیدی مزمن عبارتنداز:

فاز مزمن. فاز مزمن اولین مرحله است و عموماً بهترین پاسخ رابه درمان دارد.

فاز تسریع شده. فاز تسریع شده مرحله‌ای انتقالی است که‌در آن بیماری تهاجمی‌تر می‌شود.

فاز انفجاری. مرحله انفجار یک مرحله شدید و تهاجمی است که‌می تواند مرگبار نیز باشد.

درمان لوسمی میلوئیدی مزمن

هدف ازدرمان لوسمی میلوئیدی مزمن ، ازبین بردن سلول‌های خونی حاوی ژن غیرطبیعی BCR-ABL  که‌باعث ازدیاد سلول‌های خونی بیمار می‌شوند، هست.برای بیشتر افراد، درمان‌با داروهای هدفمندکه ممکن است به‌دستیابی به‌بهبودی طولانی مدت بیماری کمک کند، آغاز می‌شود.

درمان دارویی هدفمند لوسمی میلوئیدی مزمن

داروهای هدفمند باتمرکز برجنبه خاصی‌از سلول‌های سرطانی که‌به آنها امکان رشد و تکثیر رامی دهد، برای حمله به‌سرطان طراحی شده‌اند. در لوسمی میلوئیدی مزمن ، هدف این داروها پروتئین تولیدشده توسط ژن BCR-ABL – (تیروزین کیناز) است.

داروهایی که‌مانع ازفعالیت تیروزین کیناز می‌شوند عبارتنداز:

• ایماتینیب (گلیوک)
• داساتینیب (اسپریسل)
• نیلوتنیب (تاسیگنا)
• بوسوتینیب (بوسولیف)
• پوناتینیب

درمان‌های دارویی هدفمند، درمان اولیه برای افراد مبتلابه سرطان لوسمی میلوئیدی مزمن هستند. عوارض جانبی این داروهای هدفمند عبارتنداز: تورم یاپف کردگی پوست، حالت تهوع، گرفتگی عضلات، خستگی، اسهال و راش‌های پوستی.

آزمایش‌های خونی برای تشخیص وجود ژن BCR-ABL برای نظارت براثربخشی درمان دارویی، انجام خواهدشد. اگر بیماری به‌این درمان پاسخ ندهد و یادر برابر آن مقاومت کند، پزشکان داروهای هدفمند دیگری مانند اوماستاکسین یاسایر داروها راتجویز خواهندکرد. جراحی سرطان در این نوع‌سرطان کاربردی نیست .

پزشکان نقطه امنی که‌در آن افراد مبتلابه لوسمی میلوئیدی مزمن می‌توانند ازمصرف داروهای هدفمند صرف نظر کنندرا تعیین نکرده‌اند و به‌همین دلیل بیشتر افراد حتی درمواردی که‌آزمایش خونشان نشان دهنده بهبود بیماری آنان است، به‌مصرف داروهای هدفمند ادامه می‌دهند. درموقعیت‌های خاص، فرد بیمار و پزشکش پس ازدر نظر گرفتن مزایا و خطرات، درمان باداروهای هدفمند رامتوقف می‌کنند.

پیوند مغز استخوان در لوسمی میلوئیدی مزمن

پیوند مغز استخوان که‌پیوند سلول‌های بنیادی نیز نامیده می‌شود، تنها شانس درمان قطعی لوسمی میلوئیدی مزمن هست.بااین وجود، این دارو معمولاً برای افرادی که‌سایر روش‌های درمانی به‌آنها کمکی نکرده است، اختصاص دارد زیرا پیوند مغز استخوان خطرات و عوارض جدی زیادی دارد.

درطی پیوند مغز استخوان، ازدوزهای بالای داروهای شیمی درمانی برای ازبین بردن سلول‌های خون ساز درمغز استخوان استفاده می‌شود. سپس سلول‌های بنیادی خون ازیک اهدا کننده به‌خون فرد بیمار تزریق می‌شوند و سلول‌های خونی سالم و جدیدی رابرای جایگزینی سلول‌های بیمار تشکیل می‌دهند.

شیمی درمانی لوسمی میلوئیدی مزمن

شیمی درمانی نوعی درمان دارویی لوسمی میلوئیدی مزمن است که‌در آن، سلول‌هایی که‌رشد سریعی دارند مانند سلول‌هایی که‌منجر به‌ایجاد سرطان‌خون می‌شوند، ازبین خواهندرفت. داروهای شیمی درمانی گاهی اوقات‌با دارودرمانی هدفمند برای درمان سرطان‌خون مزمن میلوژنی مزمن ترکیب می‌شوند. عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی به‌نوع داروها بستگی دارد.

آزمایشی بالینی لوسمی میلوئیدی مزمن

آزمایش‌های بالینی، آخرین درمان بیماری‌ها یا روش‌های جدید استفاده‌از درمان‌های موجود رابررسی می‌کند. ثبت نام دریک آزمایش بالینی برای لوسمی میلوئیدی مزمن به‌شما این فرصت رامی‌دهد که‌آخرین درمان‌ها را امتحان کنید امابه هیچ عنوان، تضمین شده نیست. باپزشک خود درمورد آزمایش‌‌های بالینی دردسترس‌تان و مزایا و خطرات آن‌ها، صحبت کنید.

سبک زندگی و درمان های خانگی

ازنظر بسیاری از افراد، لوسمی میلوئیدی مزمن بیماری است‌که سال‌ها باید باآن زندگی کرد. بسیاری ازبیماران، درمان رابرای مدت نامحدود بادارو ایماتینیب ادامه می‌دهند.دربرخی ازروزها حتی اگر بیمار به‌نظر نرسید ممکن است باز هم احساس بیماری کنید. و دربعضی ازروزها نیز، فقط به‌دلیل داشتن بیماری‌سرطان، رنج می‌برید. اقدامات خودمراقبتی که‌در تنظیم و کنار آمدن بایک بیماری مزمن کمک می‌کنند عبارتنداز:

باپزشک خود درمورد عوارض جانبی خود صحبت کنید. داروهای قدرتمندسرطان می‌توانند عوارض جانبی زیادی ایجاد کنند اما این عوارض جانبی رااغلب می‌توان باسایر داروها یا درمان‌ها ( مثل تغذیه درست )کنترل کرد.همیشه لازم نیست آن‌ها را تحمل کنید.

خودبه خود درمان رامتوقف نکنید. درصورت بروز عوارض جانبی ناخوشایند مانند راش‌های پوستی یاخستگی، به‌راحتی و بدون مشورت باپزشکتان، داروی خودرا ترک نکنید.همچنین اگر احساس بهبودی می‌کنید و فکر می‌کنید بیماری شما ازبین رفته است ، مصرف داروها رامتوقف نکنید.درصورت قطع داروها، بیماری به‌سرعت و به‌طور غیرمنتظره‌ای حتی اگر دردوره بهبودی بوده باشید، بازخواهدگشت.

اگر درکنار آمدن بابیماری‌تان مشکل دارید، کمک بخواهید.ابتلابه یک بیماری مزمن ازنظر احساسی طاقت فرسا است. احساسات خود رابا پزشکتان درمیان بگذارید.بامشاور یامتخصصان دیگری نیز می‌توانید صحبت کنید.

درمان های جایگزین لوسمی میلوئیدی مزمن

هیچ دارویی جایگزین برای درمان لوسمی میلوئیدی مزمن میلوژن یافت نشده است.اما سایر داروها می‌توانند به‌بیماران کمک کنند تااز پس خستگی که‌معمولاً درافراد مبتلا به‌سرطان خون میلوژن مزمن تجربه می‌شود، بربیایند.

بیماران ممکن است خستگی رابه عنوان علامت بیماری، عارضه جانبی درمان یابخشی ازاسترس ناشی اززندگی دریک بیماری مزمن تجربه کنند. پزشک باکنترل دلایل زمینه‌ای و توصیه روش‌های زیر، می‌تواند خستگی رادرمان کند. اغلب مصرف داروها به‌تنهایی کافی نیستند.

این روش‌ها عبارتنداز:

• ورزش
• نوشتن احساسات
• ماساژ
• تکنیک های آرامش بخش
• یوگا

درمورد گزینه‌های موردنظر خود باپزشکتان صحبت کنید. با هم می‌توانید برنامه‌ای تنظیم کنید تادر کنار آمدن باخستگی به شما کمک کند.

راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری لوسمی میلوئیدی مزمن

لوسمی میلوئیدی مزمن اغلب یک بیماری مزمن است وبه درمان‌های طولانی مدت نیاز دارد. برای کمک به‌کنار آمدنتان با این بیماری سعی کنید:

درباره سرطان‌خون مزمن میلوژن به‌اندازه کافی بیاموزید تابتوانید درمورد مراقبت ازخود تصمیم بگیرید. اصطلاح “سرطان خون” می‌تواند گیج کننده باشد زیرابه گروهی ازسرطان‌های موثر برمغز استخوان و خون، اطلاق می‌شود. وقتتان رابرای جمع آوری اطلاعاتی که‌در مورد نوع‌سرطان خون شما صدق نمی‌کند هدر ندهید.

ازپزشکتان بخواهید تااطلاعات مربوط‌به بیماری خاص شما را بنویسند. سپس جستجوی خود رابر اساس آن‌ها محدود کنید.

برای پشتیبانی به‌خانواده و دوستان خود مراجعه کنید. برای داشتن حمایت خانواده و دوستان خود، با آنها درارتباط باشید. صحبت درمورد تشخیص بیماری دشوار است و هنگام مطلع ساختن آنان، احتمالاً باواکنش‌های مختلفی روبرو خواهید شد. اما صحبت درمورد تشخیص و انتقال اطلاعات درمورد سرطان‌می تواند به‌شما کمک کند. پیشنهادات و کمک های عملی آنان نیز، موثر واقع خواهندشد.

باسایر افرادی که‌در گذشته مبتلا به‌سرطان بوده‌اند، ارتباط برقرار کنید. عضویت دریک گروه پشتیبانی چه بصورت حضوری و چه مجازی، می‌تواند منبع اطلاعات مفید، نکات عملی و تشویق باشد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک لوسمی میلوئیدی مزمن

درصورت داشتن علائم و نشانه‌های نگران کننده، به‌پزشک خانوادگی تان مراجعه کنید. اگر آزمایش خون یا سایر آزمایش‌ها و روش‌ها، وجود لوسمی میلوئیدی مزمن راتشخیص دهند، پزشکتان شما رابه یک متخصص دردرمان بیماری‌های مغز استخوان و خون (متخصص خون) ارجاع خواهدداد.

ازآنجا که‌زمان ملاقات باپزشک، مختصر می‌باشد و موضوعات مختلفی نیز برای پرسیدن سوال وجود دارد، بهتر است‌که برای آن کاملاً آماده باشید. دراینجا برخی ازاطلاعات برای کمک به‌شما درآماده شدن و انتظاراتی که‌از پزشک دارید، آورده شده است.

آنچه می توانید درمورد لوسمی میلوئیدی مزمن انجام دهید

ازهر گونه محدودیت قبل ازقرار ملاقات آگاه باشید. درزمان تعیین وقت، حتماً سوال کنیدکه آیا لازم است که‌از قبل محدودیت‌هایی مانند محدودیت‌هایی دررژیم غذایی رارعایت کنید یاخیر.

علائمی راکه تجربه می‌کنید بنویسید حتی آن‌هایی که‌به دلیل مراجعه‌تان به‌پزشک، نامربوط هستند.

اطلاعات شخصی کلیدی مانند استرس‌های عمده یاتغییرات اخیر زندگی‌تان را یادداشت کنید.

لیستی ازتمام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌های مصرفی تان، تهیه کنید.

یکی ازاعضای خانواده یا دوستان خودرا همراه باخود ببرید.گاهی اوقات ممکن است به‌خاطر سپردن تمامی اطلاعات ارائه شده درهنگام قرار ملاقات دشوار باشد. شخصی که‌شما راهمراهی می‌کند ممکن است مطالبی  که‌شما فراموش کرده اید رابه خاطر سپرده باشد.

همه سوالاتی که‌می خواهید ازپزشکتان بپرسید رایادداشت نمایید.

زمان ملاقات شما باپزشک محدود است بنابراین تهیه لیستی ازسوالات به‌شما کمک خواهد کرد تااز وقت مشترک خود نهایت استفاده راببرید. درصورت اتمام زمان، سوالاتتان رااز مهم ترین آنان تاکم اهمیت ترینشان لیست کنید. برای سرطان‌خون مزمن میلوژن برخی ازسوالات اساسی که‌باید ازپزشک پرسیده شوند عبارتنداز:

می‌توانید توضیح دهیدکه نتایج آزمایش من به‌چه معناست؟

آیا آزمایش یا روش دیگری راتوصیه می‌کنید؟

بیماری من درچه مرحله‌ای قرار دارد؟

گزینه‌های درمان من چه هستند؟

هریک ازروش‌های درمانی چه عوارض جانبی دارند؟

درمان چه تاثیری بر زندگی روزمره من دارد؟

به نظر شما کدام گزینه‌های درمانی برای من بهتر است؟

چقدر احتمال داردکه با درمان‌هایی که شما توصیه می‌کنید به‌بهبودی دست پیدا کنم؟

چقدر سریع باید درمورد درمان خود تصمیم بگیرم؟

آیا بایدبه متخصص دراین بیماری مراجعه کنم؟ هزینه آن چقدر است و آیا بیمه من آن را پوشش می‌دهد؟

آیا بروشور یاسایر مواد چاپی وجود داردکه بتوانم باخود ببرم؟ چه وب سایت‌هایی راپیشنهاد می‌کنید؟

علاوه برسوالاتی که‌برای پرسیدن ازپزشک خود آماده کرده‌اید، درپرسیدن از هرگونه سوال دیگری که‌برایتان پیش می‌آید، تردید نکنید.

از پزشک چه انتظاری می رود

پزشک احتمالاً تعدادی سوال ازشما خواهدپرسید. آماده بودن برای پاسخ دادن به‌آنها، زمان بیشتری را برای پرسیدن سوالات دیگری که‌دارید، فراهم خواهد کرد.پزشک ممکن است سوالات زیر را بپرسد:

اولین بار ازچه زمانی علائم راتجربه کردید؟

آیا علائم شما مداوم هستند یاگاه به گاه؟

شدت علائمتان درچه حد است؟

چه عاملی، درصورت وجود، علائمتان را بهبود می‌بخشد؟

چه عاملی، درصورت وجود، علائمتان را تشدید می‌کند؟