سرطان غدد لنفاوی چیست و سرطان غدد لنفاوی چگونه درمان میشود

سرطان غدد لنفاوی سرطانی است که در سلول‌های سفید ( لنفوسیت‌ها ) سیستم سرطان غدد لنفاوی، که بخشی از سیستم ایمنی بدن است، ایجاد می‌شود.

سیستم لنفاوی شامل شبکه ‌ای از کانال‌های رگ‌ مانند کوچک است که مایع (به نام لنف) را به گردش در می‌آورند، غدد لنفاوی  (که گانگلیون نیز نامیده می‌شود)، مغز استخوان و اندام‌های مختلف (از جمله طحال) که همگی از لنفوسیت‌ها تشکیل شده‌اند. دو نوع اصلی لنفوم وجود دارد: هوچکین (HL)  و غیر هوچکین (NHL) که هر کدام چندین زیرگروه دارند. لنفوم هوچکین که به عنوان بیماری هوچکین نیز شناخته می شود، بسیار کمتر از لنفوم غیر هوچکین است.

لنفوم ها در نحوه رفتار، انتشار و پاسخ به درمان متفاوت هستند. نوع لنفوم با مشاهده برخی از سلول های سرطانی زیر میکروسکوپ تعیین می شود. هنگامی که یک سلول غیر طبیعی به نام سلول رید استرنبرگ وجود داشته باشد،لنفوم به عنوان هوچکین طبقه بندی می شود. هنگامی که وجود نداشته باشد، سرطان غدد لنفاوی به عنوان غیر هوچکین طبقه بندی می شود.

علائم سرطان غدد لنفاوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بزرگ شدن غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل یا کشاله ران
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• تب
• تعریق شبانه بیش از حد
• خارش عمومی
• خستگی
• از دست دادن اشتها
• سرفه یا تنگی نفس
• درد در شکم، قفسه سینه یا استخوان ها
• شکم متورم
• احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا
• تنگی نفس یا سرفه

سرطان غدد لنفاوی چگونه تشخیص داده میشود؟

پزشک عمومی شما با پرسش درمورد سابقه پزشکی و علائم شما درمان را شروع می کند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. همچنین ممکن است پزشک آزمایشات زیر را برای تشخیص دقیق بیماری  شما انجام دهد.

آزمایش خون : تعداد گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها و گلبول‌های قرمز ممکن است با گسترش لنفوم به مغز استخوان کاهش یابد. نتایج آزمایش خون به تعیین میزان عملکرد کبد و کلیه کمک می کند.

بیوپسی غدد لنفاوی : روشی که در آن قسمتی از غدد لنفاوی یا تمام آن با جراحی برداشته می‌شود تا بتوان آن را زیر میکروسکوپ برای وجود سلول‌های لنفوم مشاهده کرد. گاهی اوقات بیوپسی سوزنی ممکن است برای تشخیص کافی باشد. سایر آزمایشات آزمایشگاهی، از جمله مطالعات ژنتیک مولکولی، ممکن است بر روی نمونه بیوپسی انجام شود.

آسپیراسیون و بیوپسی مغز استخوان : یک روش جراحی که در آن یک سوزن نازک و توخالی به استخوان لگن وارد می شود تا مقدار کمی از مغز استخوان مایع برداشته شود تا بتوان آن را زیر میکروسکوپ بررسی کرد. این روش معمولاً پس از تشخیص لنفوم انجام می شود تا مشخص شود که آیا بیماری سرطان غدد لنفاوی به مغز استخوان سرایت کرده است یا خیر.

پونکسیون کمری (تپ ستون فقرات) : یک آزمایش کم تهاجمی که شامل برداشتن مقدار کمی از مایع مغزی نخاعی (CSF، مایعی که مغز و نخاع را احاطه کرده است) برای آزمایش وجود سلول‌های لنفوم است. این آزمایش معمولاً فقط برای انواع خاصی از لنفوم انجام می شود، یا زمانی که بیمار علائمی دارد که نشان می دهد لنفوم ممکن است به مغز سرایت کرده باشد.

اشعه ایکس قفسه سینه : عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه برای بررسی غدد لنفاوی بزرگ شده انجام می شود.

سی تی اسکن بدن :سی تی اسکن بدن برای تشخیص بزرگ شدن غدد لنفاوی یا اندام ها و ناهنجاری های شکم، لگن، قفسه سینه، سر و گردن استفاده می شود.

در برخی موارد، ممکن است از سی تی اسکن برای هدایت سوزن بیوپسی دقیقاً به ناحیه مشکوک برای برداشتن نمونه بافت برای بررسی زیر میکروسکوپ استفاده شود. این روش بیوپسی آسپیراسیون با هدایت CT نامیده می شود.

اسکن PET :PET، که از مقدار کمیمواد رادیواکتیو استفاده، می‌تواند به بررسی سرطانی بودن غدد لنفاوی بزرگ شده کمک کند و سلول‌های سرطانی را در سراسر بدن پیدا کند که در CT قابل مشاهده نیستند. برخی از بیماران مبتلا به لنفوم پس از درمان برای تعیین اینکه آیا سرطان به درمان پاسخ می دهد یا خیر، اسکن PET انجام می دهند. اسکن PET با سی تی یا ام آر آی ترکیب می شود تا تصاویر بسیار دقیقی از بدن ارائه دهد.

اسکن استخوان :دراسکن استخوان، یک ایزوتوپ رادیواکتیو به نام تکنسیوم-99m به داخل ورید تزریق می شود و به مناطق آسیب دیده استخوان می رود. این آزمایش معمولاً زمانی انجام می‌شود که بیمار درد استخوانی داشته باشد یا آزمایش‌های دیگر نشان دهد که لنفوم به استخوان رفته است.

اسکن MRI برای تشخیص لنفومی که به نخاع یا مغز گسترش یافته است مفید است. همچنین می تواند در سایر نواحی بدن مانند سر و گردن مفید باشد.

سونوگرافی شکم :شکم می توان برای بررسی بزرگ شدن غدد لنفاوی به خصوص در شکم استفاده کرد. سونوگرافی همچنین برای عکس برداری از اندام های شکمی و کلیه ها استفاده می شود که ممکن است توسط غدد لنفاوی بزرگ شده تحت تاثیر قرار گیرند.

سرطان غدد لنفاوی به چه صورت درمان میشود؟

گزینه های درمانی بر اساس نوع و مرحله سرطان غدد لنفاوی و سن و سلامت عمومی بیمار است. برای برخی از انواع سرطان غدد لنفاوی، اگر بیماری پیشرفته باشد اما رشد کندی داشته باشد ، یک رویکرد انتظار و دیدن ممکن است یک گزینه باشد. در صورت نیاز به درمان لنفوم، ممکن است از یک یا چند درمان زیر استفاده شود.

شیمی درمانی – شیمی درمانی، که به تنهایی یا همراه با پرتودرمانی استفاده می شود، یکی از روش های اصلی درمان سرطان غدد لنفاوی است. که این درمان شامل استفاده از داروهای کشنده سرطان است که به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز می شوند.

پروفیلاکسی CNS ، که در آن عوامل شیمی درمانی از طریق سوراخ کمری به ستون فقرات تزریق می شود. ممکن است برای درمان انواع خاصی از لنفوم غیرهوچکین که به مغز گسترش یافته یا در معرض خطر بالای چنین گسترشی هستند استفاده شود. علاوه بر این، استروئیدها ممکن است برای تسکین تورم و التهاب استفاده شوند.

پرتودرمانی : پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی برای کوچک کردن تومورها و کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. بیماران مبتلا به سرطان غدد لنفاوی ممکن است باپرتودرمانی خارجی، که در آن پرتوهای پرانرژی اشعه ایکس توسط دستگاهی خارج از بیمار تولید می‌شود و به سمت تومور و سرطان غدد لنفاوی سرطانی نشانه می‌رود. پرتودرمانی خارجی را می توان به تنهایی یا همراه با شیمی درمانی استفاده کرد.

درمان آنتی بادی مونوکلونال (که به آن درمان هدفمند نیز گفته می شود) : این درمانی شامل استفاده از مولکول های ساخته شده در آزمایشگاه (به نام آنتی بادی های مونوکلونال) است که برای شناسایی و اتصال به سطح سلول های سرطان غدد لنفاوی طراحی شده اند. آنتی بادی های مونوکلونال به روشی مشابه آنتی بادی های تولید شده توسط بدن عمل می کنند که به مواد خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها حمله می کنند. آنتی‌بادی‌های مونوکلونال را می‌توان با یک داروی شیمی‌درمانی یا مواد رادیواکتیو ترکیب کرد و به آنتی‌بادی اجازه داد مستقیماً دوزی از عامل ضدسرطان را به سلول‌های سرطانی برساند.

دو آنتی بادی مونوکلونال رایج  برای سرطان غدد لنفاوی استفاده می شود که عبارتند از:

Rituximab ، یک آنتی بادی مونوکلونال طراحی شده برای یافتن و اتصال به گیرنده (CD20) موجود در نوع خاصی از لنفوسیت ها (سلول های B) و باعث مرگ سلول های لنفوم می شود. این درمان در بسیاری از بیماران مبتلا به لنفوم سلول B استفاده می شود و ممکن است با شیمی درمانی و/یا پرتودرمانی ترکیب شود.

Brentuximab vedotin (Adcetris) ، که ترکیبی از یک داروی شیمی درمانی با یک آنتی بادی مونوکلونال است که به یک مولکول خاص در سطح سلول های تحت تأثیر بیماری هوچکین متصل می شود.

رادیوایمونوتراپی (که به آن درمان با آنتی بادی مونوکلونال با برچسب رادیواکتیو نیز گفته می شود) : این درمان یک آنتی بادی مونوکلونال را با یک ماده رادیواکتیو مانند ایتریوم-90 با ایبریتوماب تیوکستان (Zevalin) ترکیب می کند. آنتی‌بادی‌های مونوکلونال نشان‌دار شده با رادیواکتیو به سلول‌های سرطانی می‌روند و به سلول‌های سرطانی متصل می‌شوند و اجازه می‌دهند پرتوهای با دوز بالا مستقیماً به تومور منتقل شوند.

درمان بیولوژیکی : این درمان شامل استفاده از مواد طبیعی یا مواد آزمایشگاهی است که برای افزایش، هدایت یا بازیابی دفاع طبیعی بدن در برابر سرطان یا تداخل با مسیرهای بیولوژیکی خاص در سلول‌های لنفوم طراحی شده‌اند. اینترفرون نوعی  درمان بیولوژیکی است که بر تقسیم سلول های سرطانی تأثیر می گذارد و ممکن است رشد تومور را کند کند. لنالیدومید و ایبروتینیب نمونه هایی از عواملی هستند که با مسیرهای متابولیک داخل سلول های لنفوم تداخل می کنند.

پیوند سلول های بنیادی : در این درمان، مغز استخوان بیمار با سلول های بنیادی سالم خود بیمار (بنام اتولوگ) یا با سلول های بنیادی اهداکننده (به نام آلوژنیک ) جایگزین می شود تا به ساخت مغز استخوان جدید کمک کند. هنگامی که لنفوم پس از درمان عود می کند، پیوند سلول های بنیادی ممکن است یک گزینه باشد. بیماران پیوند سلول های بنیادی ممکن است ابتدا پرتوهای خارجی کل بدن را همراه با شیمی درمانی با دوز بالا دریافت کنند تا تا آنجا که ممکن است سلول های لنفوم بدن را از بین ببرند.

سرطان چگونه میتواند به غدد لنفاوی سرایت کند؟

سرطان می تواند از جایی که شروع شده است به دیگر نقاط بدن نیز سرایت و یا به اصطلاح متاستاز کند.

هنگامی که سلول های سرطان غدد لنفاوی از تومور جدا می شوند، می توانند از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به مناطق دیگر بروند. اگر سلول های سرطانی از طریق سیستم لنفاوی حرکت کنند، سلول های سرطانی ممکن است خود را در غدد لنفاوی مستقر کنند. اکثر سلول های سرطانی که از محل اولیه فرار کرده اند، قبل از اینکه در جای دیگری رشد کنند می میرند یا کشته می شوند. اما این امکان وجود دارد که یک زوج از این سلول ها در جایی مستقر شوند که بتوانند رشد کنند و تولید مثل کنند و در نتیجه تومورهای جدیدی را تشکیل دهند. این گسترش سرطان به قسمت جدیدی از بدن متاستاز نامیده می شود.

برای اینکه سلول‌ سرطان غدد لنفاوی سرطانی به قسمت‌های جدید بدن گسترش یابند، باید چندین تغییر را پشت سر بگذارند. لازم است بتوان آنها را از محل تومور اولیه جدا کرد و به لایه خارجی یا دیواره برخی از عروق لنفاوی یا خونی بچسبد. سپس آنها باید بتوانند از این دیواره یا لایه عبور کنند تا وارد جریان خون یا سیستم لنفاوی شوند و به سایر اندام ها یا گره های بدن برسند.

هنگامی که سرطان به غدد لنفاوی گسترش می یابد، معمولاً به غدد لنفاوی نزدیک به خود تومور گسترش می یابد. این گره هایی هستند که برای فیلتر کردن و مبارزه با سلول های سرطانی سخت ترین کار را انجام داده اند.

درمان سرطان غدد لنفاوی با برداشتن لنفوم

هنگامی که سرطان غدد لنفاوی در طی درمان سرطان برداشته می‌شوند، ممکن است منجر به ترک ناحیه آسیب‌ دیده بدون راهی برای تخلیه مایع لنفاوی انباشته شده در آنجا شود. بسیاری از رگ‌های لنفاوی اکنون با رسیدن به نقطه‌ ای که گره لنفاوی قبلاً در آن قرار داشت، به «بن بست» می‌رسند و سرطان غدد لنفاوی اکنون بدون تخلیه انباشته می‌شود. به این ادم لنفاوی گفته می شود که می تواند به یک بیماری مادام العمر تبدیل شود. هر چه تعداد غدد لنفاوی بیشتری برداشته شود، احتمال بروز این عارضه بیشتر است.

برداشتن غدد لنفاوی در طول جراحی سرطان غدد لنفاوی بسیار بعید است که عملکرد سیستم ایمنی بیمار را تضعیف کند، زیرا سیستم ایمنی بدن در سراسر بدن گسترده و پیچیده است.

چه زمانی باید برای تشخیص سرطان غدد لنفاوی به پزشک مراجعه کنم؟

برخی از غدد لنفاوی متورم با بهبود شرایط زمینه ای، مانند عفونت جزئی، به حالت عادی باز می گردند. اگر نگران ابتلا به سرطان غدد لنفاوی هستید میتوانید در صورت وجود علائم زیر به پزشک خود مراجعه نمایید:

• غدد لنفاوی شما بدون دلیلی متورم شده و ظاهر شده اند.
• اندازه آنها همچنان افزایش می یابد یا برای دو تا چهار هفته وجود داشته است.
• بشدت سفت شده و حرکتی ندارند
• با تب مداوم، تعریق شبانه یا کاهش وزن غیرقابل توضیح همراه است.
• در بلع و تنفس خود دچار مشکل شده اید.