تومور مارکر چیست و رشد تومور مارکر چگونه است – کلینیک آروین
تومور مارکر چیست؟
تومور مارکر ماده ای است که توسط بدن به دلیل وجود سرطان ساخته می شود یا میتواند توسط خود سلولهای سرطانی ساخته شود. برخی از این نشانگرها مختص یک سرطان هستند. برخی در چندین نوع سرطان دیده می شوند. نشانگرها را می توان در خون، ادرار یا بافتها یافت.
نکات کلیدی در مورد تومور مارکر:
- تومور مارکرها موادی هستند که در خون یافت میشوند. هنگامی که سرطان در بدن وجود دارد، سطوح نشانگر تومور ممکن است بالاتر باشد.
- آنها خیلی «اختصاصی» نیستند، به این معنی که مسائل بهداشتی غیر سرطانی نیز میتوانند باعث افزایش این سطوح شوند.
- تستهای تومور مارکر باید همراه با آزمایشات رادیولوژی و معاینات توسط ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما انجام شوند.
تومور مارکرها برای چه مواردی استفاده می شوند؟
تومور مارکرها اغلب برای ردیابی واکنش سرطان شما به درمان استفاده میشوند. اگر سطح پایین بیاید، درمان موثر است. اگر افزایش یابد، سرطان ممکن است در حال رشد باشد. مشکلات سلامتی دیگری به جز سرطان وجود دارد که میتواند باعث افزایش تومور مارکر شود. به همین دلیل، پزشک شما سطوح نشانگر تومور همراه با نتایج اسکنهای رادیولوژی (سی تی اسکن، ام آر آی، سونوگرافی)، علائم و نتایج معاینات را با هم بررسی خواهد کرد.
در برخی از سرطانها، از تومور مارکر ها برای پیشگیری از عود (عود سرطان پس از درمان) استفاده می شود که البته این در همه انواع سرطان مفید نیست. در سرطان سینه، تحقیقات نشان داده است که بررسی و کار کردن بر روی تومور مارکر پس از درمان به پیشگیری از عود مجدد و یا بهبود کمکی نمیکند. به همین دلیل تستهای تومور مارکر پس از درمان سرطان سینه توصیه نمیشود.
تومور مارکر ها همچنین میتوانند همراه با سایر آزمایشها (اسکن، بیوپسی و غیره) برای کمک به یافتن سرطان در صورت داشتن علائمی که ممکن است ناشی از سرطان باشد، استفاده شوند. برخی از نشانگرها می توانند به پیش بینی بیماری و یافتن درمان موثر برای شما شما کمک کنند.
آیا می توان از تومور مارکر برای غربالگری سرطان استفاده کرد؟
در حالت ایده آل، تومور مارکر می تواند به عنوان یک آزمایش غربالگری (جستجوی سرطان در افرادی که علائم ندارند) برای عموم استفاده شود. هدف از آزمایش غربالگری این است که سرطان را در مراحل اولیه، زمانی که قابل درمان ترین است، و قبل از اینکه فرصتی برای رشد و گسترش پیدا کند، پیدا کند. تاکنون، تنها تومور مارکر که به عنوان ابزار غربالگری مورد تایید قرار گرفته است، آنتی ژن اختصاصی پروستات برای سرطان پروستات است.
نگرانی اصلی در مورد تومور مارکر ها این است که آنها به اندازه کافی اختصاصی نیستند و دارای موارد مثبت کاذب بیش از حد هستند. این به این معنی است که وقتی سرطان وجود ندارد، ممکن است سطح آن بالا باشد. این امر منجر به انجام آزمایشات پرهزینه ای می شود که نیازی به آنها نیست و باعث نگرانی بیمار میشود. نگرانی دیگر این است که سطح تومور مارکر در مراحل اولیه سرطان به اندازه کافی بالا نیست، بنابراین سرطان را نمیتوان زودتر از زمانی که علائم ظاهر می شوند پیدا کرد. به خاطر داشته باشید که برخی از موادی که به عنوان تومور مارکر استفاده می شوند معمولاً در بدن ساخته می شوند.
آیا هر نوع سرطان تومور مارکر دارد؟
تومور مارکر شناخته شده ای برای همه انواع سرطان وجود ندارد. همچنین، تومور مارکرها در همه موارد سرطانی که برای آنها استفاده می شود، بالا نمی روند، بنابراین برای همه بیماران مفید نیستند. به عنوان مثال، آنتی ژن کارسینومبریونیک یک نشانگر توموری است که در سرطان روده بزرگ استفاده می شود، با این حال تنها 70 تا 80 درصد از سرطان های روده بزرگ را تشخیص می دهند. این بدان معناست که 20 تا 30 درصد افراد مبتلا به سرطان کولون سطح تومور مارکر بالایی ندارند. تنها 25 درصد از سرطان های کولون در مراحل اولیه تومور مارکر بالاتر از حد طبیعی دارند.
به همین دلیل، نشانگر تومور همیشه نمی تواند به یافتن سرطان کولون در مراحل اولیه آن کمک کند، یعنی زمانی که درمان موثرتر است. تومور مارکر ها می توانند در مشاهده پاسخ شما به درمان و در برخی موارد، نظارت بر سرطان بسیار مفید باشند. با این حال، آنها باید همراه با معاینات پزشک، مطالعات رادیولوژی، سی تی اسکن و سایر انواع تصویربرداری استفاده شوند.
راهنمای تومور مارکرهای مورد استفاده در سرطان
این جدولی است از تومور مارکر ها که اغلب مورد استفاده قرار می گیرند. تومور مارکر های شناخته شده در این جدول اغلب برای یافتن انواع سرطانها، مسائل بهداشتی غیر سرطانی که می تواند باعث بالا رفتن آنها شود و دامنه نتایج طبیعی استفاده میشود.
تستهای تومور مارکر چیست؟
این آزمایشها به دنبال تومور مارکر، که گاهی اوقات نشانگرهای سرطانی نامیده میشوند، در خون، ادرار یا بافتهای بدن هستند.
از آنجایی که تومور مارکرها میتوانند در برخی شرایط غیرسرطانی نیز ظاهر شوند، آزمایشهای نشانگر تومور معمولاً برای تشخیص سرطان یا غربالگری افراد در معرض خطر کم بیماری استفاده نمیشوند. این آزمایشات اغلب بر روی افرادی انجام می شود که قبلاً سرطان آنها تشخیص داده شده است. تومور مارکر ها میتوانند به شما کمک کنند که بفهمید آیا سرطان شما گسترش یافته است، آیا درمان شما موثر است یا اینکه آیا سرطان شما پس از اتمام درمان عود کرده است.
تومور مارکرها برای چه مواردی مناسبند؟
آزمایشهای تومور مارکر اغلب برای موارد زیر استفاده میشوند:
- برای درمان خود برنامه ریزی کنید اگر سطح نشانگر تومور کاهش یابد، معمولاً به این معنی است که درمان مؤثر است.
- کمک کنید تا بفهمید آیا سرطان به بافتهای دیگر سرایت کرده است یا خیر.
- به پیش بینی نتیجه یا دوره احتمالی بیماری خود کمک کنید.
- بررسی کنید که آیا سرطان شما پس از درمان موفقیت آمیز عود کرده است یا خیر.
- افراد در معرض خطر ابتلا به سرطان را غربال کنید.عوامل خطر می تواند شامل سابقه خانوادگی و تشخیص قبلی نوع دیگری از سرطان باشد.
چرا به تست تومور مارکر نیاز دارید؟
اگر در حال حاضر تحت درمان سرطان هستید، درمان سرطان را به پایان رسانده اید یا به دلیل سابقه خانوادگی یا دلایل دیگر در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان هستید، ممکن است به آزمایش تومور مارکر نیاز داشته باشید. نوع آزمایشی که انجام میدهید به سلامت، سابقه سلامتی و علائمی که ممکن است داشته باشید بستگی دارد.
در طول تست تومور مارکر چه اتفاقی می افتد؟
روشهای مختلفی برای آزمایش تومور مارکر وجود دارد. آزمایش خون رایجترین نوع آزمایش نشانگر تومور است. همچنین ممکن است از آزمایش ادرار یا بیوپسی برای بررسی تومور مارکر ها استفاده شود. بیوپسی یک روش جزئی است که شامل برداشتن یک قطعه کوچک از بافت برای آزمایش است.
آزمایش خون: متخصص با استفاده از یک سوزن کوچک از ورید بازوی شما نمونه خون می گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری میشود. زمانی که سوزن وارد و خارج می شود امکان دارد اندکی احساس درد خفیف داشته باشید. این معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می کشد.
آزمایش ادرار: پزشک شما نحوه انجام صحیح این کار را با شما در میان میگذارد.
بیوپسی: پزشک یک قطعه کوچک از بافت را با برش یا خراش دادن پوست خارج میکند. اگر متخصص شما نیاز به آزمایش بافت از داخل بدن شما داشته باشد، ممکن است از یک سوزن مخصوص برای برداشتن نمونه استفاده کند.
آیا برای آماده شدن جهت تست تومور مارکر باید کاری انجام دهم؟
معمولاً برای آزمایش خون یا ادرار به آمادگی خاصی نیاز نیست. اگر بیوپسی می کنید، ممکن است لازم باشد چندین ساعت قبل از عمل ناشتا باشید. اگر سؤالی در مورد آمادگی برای آزمایش خود دارید با پزشک متخصص خود صحبت کنید.
آیا خطری برای آزمایش تومور مارکر وجود دارد؟
انجام آزمایش خون خطری ندارد. ممکن است در نقطه ای که سوزن وارد میشود درد خفیف یا کبودی داشته باشید، اما بیشتر علائم به سرعت از بین می روند. هیچ خطری برای آزمایش ادرار وجود ندارد. اگر بیوپسی انجام داده اید، ممکن است در محل بیوپسی کمی کبودی یا خونریزی داشته باشید. همچنین ممکن است برای یک یا دو روز کمی ناراحتی در محل داشته باشید که سریعا از بین میرود.
نتایج تست تومور مارکر چه معنایی دارد؟
بسته به نوع آزمایشاتی که داشتید نتایج شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کمک به تشخیص نوع یا مرحله سرطان
- تشخیص اینکه آیا درمان سرطان شما موثر است یا خیر
- کمک به برنامه ریزی درمان در آینده
- تشخیص عود سرطان شما پس از پایان درمان
آزمایش تومور مارکر به تنهایی برای غربالگری یا تشخیص سرطان کافی نیست. نتایج آزمایش تومور باید به همراه موارد زیر توسط پزشک متخصص شما مورد بررسی قرار گیرد.
- تاریخچه پزشکی کامل
- معاینه فیزیکی
- سایر آزمایشات آزمایشگاهی
- تستهای تصویربرداری
اگر از آزمایش تومور مارکر برای نظارت بر نحوه عملکرد درمان استفاده میشود، نتایج آزمایش شما ممکن است با نتایج قبل از شروع درمان مقایسه شود. گر سطح نشانگر تومور کاهش یابد یا به حالت عادی بازگردد، ممکن است به این معنی باشد که درمان موثر است، به خصوص اگر سطوح قبل از درمان افزایش یافته باشد. افزایش سطح نشانگر تومور ممکن است به این معنی باشد که سرطان به درمان پاسخ نمی دهد، در حال رشد است یا عود کرده است. افزایش جزئی ممکن است قابل توجه نباشد. دکتر به روند افزایش در طول زمان نگاه میکند.
شیمی درمانی میتواند باعث افزایش موقتی در سطح تومور مارکر شود. این به این دلیل اتفاق می افتد که شیمی درمانی باعث میشود سلولهای سرطانی به سرعت بمیرند و مقادیر زیادی از تومور مارکر آزاد شوند. اگر نتایج تستهای تومور مارکر غیرعادی باشد پزشک ممکن است آزمایشها، روش‌ها، مراقبت‌های بعدی یا درمان بیشتری را توصیه کند.
محدودیتهای تومور مارکرها
برای نشانگرهای تومور محدودیتهایی وجود دارد. معمولاً آزمایشهای دیگری برای تشخیص سرطان یا بررسی اینکه آیا سرطان پس از درمان عود کرده است، مورد نیاز است. برخی از محدودیتهای تومور مارکر ها عبارتند از:
- یک بیماری یا شرایط غیر سرطانی که میتواند سطح نشانگر تومور را افزایش دهد. برخی از نشانگرهای تومور ممکن است در افرادی که سرطان ندارند بالا باشد.
- برخی از نشانگرهای تومور مختص نوع خاصی از سرطان هستند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در بسیاری از انواع سرطان افزایش یافته باشند.
- سطوح نشانگر تومور ممکن است تا زمانی که سرطان بدتر نشود افزایش پیدا نکند. این برای یافتن زودهنگام سرطان یا یافتن اینکه آیا سرطان پس از درمان عود کرده است مفید نیست.
- برخی از سرطانها نشانگرهای تومور شناخته شده ای ندارند.
- برخی از افراد سطوح نشانگر تومور بالاتری ندارند حتی اگر نوع سرطانی که دارند معمولاً نشانگرهای تومور ایجاد می کنند.
آیا چیز دیگری وجود دارد که باید در مورد آزمایشات نشانگر تومور بدانم؟
اطلاعات ارائه شده توسط نشانگرهای تومور ممکن است محدود باشد زیرا:
- برخی از شرایط غیر سرطانی میتوانند نشانگرهای تومور را ایجاد کنند.
- برخی از افراد مبتلا به سرطان نشانگرهای تومور ندارند.
- همه انواع سرطان نشانگر تومور ندارند.
بنابراین، نشانگرهای تومور معمولاً به تنهایی برای تشخیص یا نظارت بر سرطان استفاده نمی شوند. اما در صورت استفاده همراه با تست های دیگر می توانند مفید باشند.