انواع مختلفی‌از تومور مغزی کودکان وجود دارد – برخی غیرسرطانی و برخی دیگر سرطانی هستند.علائم و نشانه‌های تومور مغزی در کودکان بسیار متفاوت است و به نوع،اندازه…

تومور مغزی کودکان| علائم و درمان‌های تومور مغزی در کودکان

تومور مغزی کودکان

تومور مغزی کودکان توده‌ها یا سلول‌های غیرطبیعی تجمع یافته هستند که در مغز کودک یا بافت و ساختارهای نزدیک به آن رخ می‌دهند. انواع مختلفی‌از تومور مغزی در کودکان وجود دارد – برخی غیرسرطانی (خوش خیم) و برخی دیگر سرطانی (بدخیم) هستند.

درمان و احتمال بهبودی (پیش آگهی) به نوع تومور ، موقعیت آن درداخل مغز، گسترش آن و سن و سلامت عمومی کودک، بستگی دارد. ازآنجا که درمان‌ها و فن آوری‌های جدید به‌طور مداوم درحال توسعه هستند، گزینه‌های درمانی مختلفی درنقاط مختلف درمان دردسترس خواهدبود.

درمان تومور مغزی کودکان معمولاً با درمان تومور مغزی بزرگسالان کاملاً متفاوت است بنابراین به کارگیری تخصص و تجربه متخصصان اطفال در زمینه مغز و اعصاب و سرطان بسیار حائز اهمیت است.

علائم تومور مغزی کودکان

علائم و نشانه‌های تومور مغزی کودکان بسیار متفاوت است و به‌نوع، اندازه، محل و سرعت رشد تومور مغزی بستگی دارد. تشخیص برخی از علائم و نشانه‌ها ممکن است آسان نباشد زیرا به علائم سایر بیماری ها شباهت دارد. همچنین مطالعه کنید سرطان کودکان

برخی‌از علائم رایج تومور مغزی در کودکان عبارتنداز:

• سردرد که ممکن است مکرر و شدیدتر شود
• احساس افزایش فشار در سر
• حالت تهوع یا استفراغ بدون دلیل
• شروع ناگهانی مشکلات بینایی از جمله دو بینی
• سایر علائم و نشانه های احتمالی بسته به محل تومور ، عبارتند از:
• وجود یک نقطه نرم (ملاج) روی جمجمه در نوزادان
• تشنج مخصوصاً هنگامی که سابقه تشنج وجود نداشته باشد
• حرکت غیر عادی چشم
• لکنت زبان
• مشکل در بلع
• از دست دادن اشتها؛ یا در نوزادان، مشکلات تغذیه ای
• مشکل در تعادل
• مشکل در راه رفتن
• ضعف یا از دست دادن احساس در بازو یا پا
• ضعف یا افتادگی در یک طرف صورت
• گیجی، تحریک پذیری و زودرنجی
• مشکلات حافظه
• تغییر شخصیت یا رفتار
• مشکلات شنوایی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورتی که کودکتان علائم و نشانه های نگران کننده دارد، از پزشک وقت بگیرید.

علل تومور مغزی کودکان

دربیشتر موارد، علت دقیق تومور مغزی کودکان مشخص نیست.

تومورهای مغزی کودکان معمولاً تومور اولیه مغزی هستند – تومورهایی که از مغز یا در بافت‌های نزدیک به آن شروع می‌شوند. تومور اولیه مغز زمانی شروع می‌شوند که سلول‎‌های طبیعی دچار خطا (جهش) در DNA خود شوند. این جهش‌ها باعث می‌شود سلول‌ها باسرعت بیشتری رشد کرده و تقسیم شوند و درصورت مرگ سلول‌های سالم به زندگی خود ادامه دهند. درنتیجه توده‌ای از سلول‌های غیر طبیعی ایجاد و درنهایت تومور مغزی شکل خواهد گرفت.

انواع مختلفی‌از تومور مغزی – که ممکن‌است سرطانی باشند یا نباشند – درکودکان مشاهده می‌شوند.

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها) تومور مغزی کودکان

دربیشتر کودکان با تومور مغزی اولیه، علت ایجاد تومور مشخص نیست اما انواع خاصی‌از تومورهای مغزی مانند مدولوبلاستوما یا اپندیموما درکودکان بیشتر دیده می‌شود. اگرچه غیر معمول است اما سابقه خانوادگی تومور مغزی یا سابقه خانوادگی سندرم‌های ژنتیکی ممکن است خطر تومور مغزی را دربرخی از کودکان افزایش دهد.

تشخیص تومور مغزی کودکان

پزشک درصورت شک به‌وجود تومور مغزی در کودکان ، چندین آزمایش و روش را برای کمک‌به تشخیص و تعیین گزینه‌های درمانی توصیه خواهد کرد.

معاینه عصبی. این معاینه شامل بررسی بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی، قدرت و رفلکس کودک می‌باشد. مشکل در هر یک از این موارد، نشانه هایی در مورد اینکه چه بخشی از مغز تحت تأثیر تومور مغزی قرار گرفته است را به پزشک خواهد داد.

آزمایش‌های تصویربرداری. آزمایش های تصویربرداری به‌تعیین محل و اندازه تومور مغزی کمک می‌کنند. اغلب تصویربرداری ام آر آی انجام می‌شود.گاهی اوقات نیز ممکن است ام آر آی تخصصی مانند ام آر آی عملکردی یا طیف سنجی تشدید مغناطیسی استفاده شود. سایر آزمایش های تصویربرداری شامل سی تی اسکن و پت اسکن می‌باشد.

نمونه برداری.نمونه برداری به‌معنای برداشتن نمونه ای از بافت برای آزمایش می‌باشد و ممکن است بخشی از جراحی برداشتن تومور مغزی باشد. همچنین درصورت دشوار بودن دسترسی‌به تومور مغزی و یا قرار گرفتن تومور در یک ناحیه حساس که در اثر جراحی گسترده آسیب می‌بیند، نمونه برداری با سوزن استریوتاکتیک انجام خواهد شد. جراح مغز و اعصاب کودکان یک سوراخ کوچک در جمجمه کودک بیمار ایجاد می‌کند سپس یک سوزن نازک را از سوراخ وارد کرده و با استفاده از سوزن بافت را خارج می‌کند. نمونه خارج شده در آزمایشگاه برای تعیین انواع سلول ها و میزان پرخاشگری سرطان در آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.

تشخیص دارویی دقیق. علاوه بر تجزیه و تحلیل سنتی نمونه برداری، بافت تومور همچنین می تواند برای جهش های ژنتیکی و پایه مولکولی تومور نیز آزمایش شود. پس از آن می توان داروی درمانی هدفمند را متناسب با نیازهای فرد تنظیم کرد.

آزمایش هایی برای تشخیص اینکه آیا سرطان شیوع یافته است یا خیر.در صورتی که پزشک به این موضوع مشکوک باشد که آیا تومور مغزی کودک در نتیجه سرطانی که از ناحیه دیگری از بدن پخش شده است می باشد یا خیر، آزمایش ها و روش هایی را برای تعیین محل شروع سرطان توصیه خواهد کرد.

درمان تومور مغزی کودکان

درمان تومور مغزی کودکان به‌نوع، اندازه و محل تومور و همچنین سن کودک و سلامت کلی او بستگی دارد.

عمل جراحی تومور مغزی کودکان

درصورت قرار گرفتن تومور مغزی در ناحیه ای از مغز که دسترسی به آن برای انجام یک عمل جراحی امکان پذیر می باشد، جراح مغز و اعصاب کودکان تلاش می کند تا حد ممکن، قسمت های بیشتری از تومور مغزی را از بین ببرد.

دربرخی از موارد، تومورها کوچک و به راحتی قابل جدا شدن از بافت های اطراف مغز هستند که این امر، برداشتن کامل تومور را امکان پذیر می کند. درسایر موارد، تومورها را به دلیل اینکه در نزدیکی مناطق حساس مغز قرار دارند و باعث خطرناک شدن جراحی می شوند، نمی توان به طور کامل برداشت. در این شرایط جراح تلاش می کند تا حد ممکن تومور را از بین ببرد.

حتی برداشتن بخشی از تومور مغزی نیز می تواند به کاهش علائم و نشانه ها کمک کند. جراحی برای از بین بردن تومور مغزی کودکان خطراتی مانند عفونت و خونریزی را به دنبال دارد. سایر خطرات به بخشی‌از مغز کودکان که تومور در آن قرار دارد بستگی دارد. به عنوان مثال جراحی بر روی یک تومور در نزدیکی اعصابی که به چشم متصل می شوند ممکن است خطر کاهش بینایی را به دنبال داشته باشد.

پرتودرمانی

در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس یا پروتون برای از بین بردن سلول های تومور استفاده می شود. پرتودرمانی می تواند از دستگاهی خارج از بدن (اشعه پرتوی خارجی) انجام شود و یا درموارد بسیار نادر، پرتو درداخل بدن نزدیک به تومور مغزی، ساطع می شود (براکی تراپی).

پرتو درمانی خارجی، تنها بر روی ناحیه ای از مغز که تومور در آن قرار دارد و یا روی کل مغز (تابش کل مغز) انجام خواهد شد. تابش کل مغز عموماً برای درمان سرطانی که از قسمت‌های دیگر بدن به مغز گسترش یافته استفاده می شود.

عوارض جانبی پرتودرمانی به نوع و دوز تابش بستگی دارد. عوارض جانبی شایع شامل خستگی، تحریک پوست سر، ریزش موقت مو و سردرد است‌‌که درطی پرتودرمانی و یا پس از آن ایجاد می شوند. گاهی اوقات حالت تهوع و استفراغ نیز ایجاد می شود اما داروهای ضد تهوع به کنترل این علائم کمک خواهند کرد.

پرتو درمانی با پروتون

در این نوع پرتو درمانی، مقادیر زیادی از پرتوهای پرانرژی به تومورهای مغزی منتقل می شود ولی در این روش، بافت های سالم نیز درمعرض تشعشعات قرار خواهند گرفت‌.به نظر می رسد که این روش، عوارض جانبی کوتاه مدت و بلند مدت و احتمال ابتلا به سرطان های جدید را کاهش خواهد داد.

پرتودرمانی مخصوصاً برای کودکان مبتلا به انواع خاصی از تومور مغزی بسیار مفید واقع می شود زیرا مغز کودک درحال رشد است و به اثرات حتی دوزهای کم و متوسط ​​اشعه نیز حساس است.

رادیو سرجری

در رادیو سرجری استریوتاکتیک از پرتوهای متعددی استفاده می شود تا یک فرم بسیار متمرکز از پرتودرمانی را برای از بین بردن سلول های تومور در یک منطقه بسیار کوچک، ارائه دهد. هر پرتوی تابش خیلی قدرتمند نیست اما نقطه ای که همه پرتوها به یکدیگر می رسند- در تومور مغزی کودکان – دوز بسیار زیادی از اشعه را برای از بین بردن سلول های تومور دریافت خواهد کرد.

فناوری های مختلفی از پرتودرمانی برای درمان تومورهای مغزی در کودکان رادیو سرجری وجود دارد مانند گاما نایف یا شتاب دهنده خطی (LINAC). این نوع جراحی معمولاً در یک بار درمان انجام می شود و دربیشتر موارد کودک می تواند همان روز به خانه برگردند.

شیمی درمانی

در شیمی درمانی، از داروهای از بین برنده سلول های تومور استفاده می شود. اگرچه این داروها را می توان بصورت قرص و بصورت خوراکی مصرف کرد اما در کودکان مبتلا به تومور مغزی ، این داروها معمولاً به داخل ورید تزریق می شوند (شیمی درمانی وریدی). بسیاری از داروهای شیمی درمانی در دسترس است و گزینه‌های درمانی به‌نوع سرطان بستگی دارد.

عوارض جانبی شیمی درمانی به‌نوع و دوز داروها بستگی دارد. عوارض جانبی عمومی شیمی درمانی شامل حالت تهوع، استفراغ، ریزش موی موقتی و کاهش تولید سلول های خونی (سرکوب مغز استخوان) است.

درمان دارویی هدفمند

درمان‌های دارویی هدفمند بر روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی متمرکز هستند. این درمان ها با مسدود کردن این ناهنجاری ها، سلول‌های سرطانی را از بین خواهند برد.

به‌عنوان مثال  یک دارو درمانی هدفمند که برای درمان نوعی سرطان مغز به‌نام گلیومای درجه پایین استفاده می شود، بواسیزوماب (آواستین) نام دارد. این دارو که به‌صورت داخل وریدی تجویز می شود، تشکیل عروق خونی جدید و خون رسانی به تومور را قطع می کند و سلول های تومور را از بین خواهد برد‌.

درحال حاضر درصورت شناسایی هدف مولکولی در تومور از داروهایی مانند دابرافنیب، ومورافنیب، ترامتینیب، اورولیموس و داروهای مختلف دیگر، استفاده می شود.

برای درک بهتر از اساس مولکولی تشکیل تومور، چندین آزمایش بالینی با استفاده از دارودرمانی هدفمند درحال انجام است. پیشنهاد ما به شما درمان در بهترین کلینیک سرطان است .

توانبخشی پس از درمان

از آنجاکه تومورهای مغزی کودکان می توانند در قسمت هایی از مغز ایجاد شوند که مهارت‌های حرکتی، گفتاری، بینایی و تفکر را کنترل می کنند، توان بخشی، بخشی ضروری از روند بهبودی می باشد. پزشک، استفاده از خدماتی مانند موارد زیر را که می‌تواند به فرزندتان کمک کند، توصیه خواهد کرد:

فیزیوتراپی. برای کمک‌به کودک در بازیابی مهارت های حرکتی یا قدرت عضلانی، توصیه می شود.

کاردرمانی.برای کمک‌به کودک در بازگشت به کارهای روزمره، توصیه می شود.

گفتار درمانی.درصورت وجود مشکل در گفتار کودک، توصیه می شود.

آموزش خصوصی.اگر کودک درسن مدرسه باشد و برای مقابله با تغییرات حافظه و تفکر پس از تومور مغزی کودکان به‌کمک نیاز داشته باشد، توصیه می‌شود.

آزمایش‌های بالینی

آزمایش‌های بالینی مطالعاتی درمورد روش های درمانی جدید است. این مطالعات می‌تواند به کودکان بیمار این فرصت را می‌دهد تا آخرین گزینه های درمانی را امتحان کنند اما خطرات ناشی‌از عوارض جانبی نا مشخص نیز وجود خواهد داشت. بسته به‌نوع و پرخاشگری تومور و احتمال بهبودی (پیش آگهی) کودک، از پزشک بپرسید که آیا فرزندتان واجد شرایط شرکت در یک آزمایش بالینی می‌باشد یا خیر.

درمان‌های جایگزین

تحقیقات کمی درمورد درمان های تکمیلی و جایگزین تومور مغزی کودکان انجام شده است. هیچ گونه درمان جایگزینی برای بهبود تومورهای مغزی اثبات نشده است و حتی برخی‌از آنها ممکن است مضر نیز باشند.

با این وجود برخی‌از درمان های مکمل – مانند بازی درمانی، موسیقی درمانی یا تمرینات آرام سازی – ممکن است به کودکان کمک کند تا با تومور مغز و درمان آن کنار بیایند. با تیم مراقبت های بهداشتی کودک خود در مورد مزایای این نوع فعالیت ها صحبت کنید.

راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری

درادامه چندین پیشنهاد برای راهنمایی خانواده‌ها در درمان تومور مغزی فرزندشان، آورده شده است.

در بیمارستان

هنگامی‌که کودکتان به ملاقات پزشکش می‌رود و یا دربیمارستان بستری می‌شود:

یک اسباب بازی یا کتاب مورد علاقه او را به‌مطب پزشک یا کلینیک بیاورید تا کودک خود را هنگام انتظار مشغول کند.

درصورت امکان درطول آزمایش یا درمان همراه کودک خود باشید. برای توصیف آنچه اتفاق می افتد ازکلماتی استفاده کنید که وی آنها را درک می‌کند.

زمان بازی را در برنامه کودک خود بگنجانید. بیمارستان های بزرگ معمولاً یک اتاق بازی برای کودکانی که تحت معالجه قرار می‌گیرند دارند. اغلب اعضای کارکنان اتاق بازی با آموزش در زمینه رشد کودک، تفریح، روانشناسی یا کارهای اجتماعی، بخشی از تیم درمانی هستند. درصورتیکه کودک می بایست در اتاق خود بماند، ممکن است یک متخصص کودک یا یک درمانگر تفریحی برای بازدید از اتاقش، دردسترس باشد.

در خانه

پس‌از ترک بیمارستان:

سطح انرژی کودکتان‌را درخارج از بیمارستان کنترل کنید. اگر کودکتان به اندازه كافی احساس خوبی دارد، به آرامی او را به مشاركت در فعالیت‌های منظم تشویق كنید. دربرخی مواقع کودک شما خسته یا بی حال به‌نظر می‌رسد مخصوصاً پس از شیمی درمانی یا پرتودرمانی، بنابراین برای استراحت کافی او نیز وقت بگذارید.

بصورت روزانه وضعیت فرزندتان‌را درخانه ثبت کنید. مواردی مانند درجه حرارت بدن، سطح انرژی و الگوی خواب و همچنین داروهای تجویز شده و هرگونه عوارض جانبی. این اطلاعات را در اختیار پزشک کودکتان قرار دهید.

یک رژیم غذایی عادی را برنامه ریزی کنید. مگر اینکه پزشک فرزندتان پیشنهاد دیگری داشته باشد. درصورت امکان غذاهای مورد علاقه فرزندتان را تهیه کنید. اگر کودکتان تحت شیمی درمانی است، ممکن است اشتهای او کاهش یابد. مطمئن شوید که مصرف مایعات درمقابل کاهش مصرف مواد غذایی جامد افزایش می‌یابد و با مشورت با یک متخصص تغذیه، مطمئن شوید که کودکتان مواد مغذی و کالری کافی را دریافت می‌کند.

قبل‌از هرگونه واکسیناسیون با پزشک مشورت کنید زیرا درمان سرطان بر سیستم ایمنی بدن تأثیر خواهد گذاشت.

آماده باشید تا درمورد تومور مغزی با سایر کودکان خود نیز صحبت کنید . به آنها درباره تغییراتی که ممکن است در خواهر و برادرشان مانند ریزش مو و کاهش رانرژی مشاهده کنند، بگویید و همچنین‌به نگرانی های آنها نیز گوش فرا دهید‌.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

درصورتی‌که کودکتان علائم یا نشانه های نگران کننده دارد،  به پزشک مراجعه نمایید. درصورت مشکوک شدن به تومور مغزی ، مراجعه‌به یک متخصص با تجربه در تومورهای مغزی کودکان ، بهترین نتیجه را فراهم خواهد کرد.

درهنگام ملاقات با پزشک، یکی‌از اقوام یا دوستانتان را همراه با خود ببرید تا در به‌خاطر سپردن اطلاعات ارائه شده، به شما کمک کند.

دراینجا برخی‌از اطلاعاتی که به شما و فرزندتان برای آماده شدن برای ملاقات با پزشک کمک می‌کند و آنچه‌که می بایست‌از پزشک انتظار داشته باشید، آورده شده است.

آنچه می‌توانید انجام دهید

پیش ازقرار ملاقات فرزندتان با پزشک، لیستی‌از موارد زیر تهیه کنید:

• علائم و نشانه ها ازجمله علائمی که با دلیل ملاقات با پزشک، ارتباطی ندارند
• تمامی داروها ازجمله ویتامین ها، گیاهان و داروهای بدون نسخه که کودک مصرف می‌کند همراه با دوزهای آنها
• اطلاعات شخصی کلیدی ازجمله استرس های عمده یا تغییرات اخیردر زندگی کودکتان.

سوالاتی‌که می‌خواهیداز پزشک فرزندتان بپرسید تا بیشترین استفاده‌‌را اززمان ببرید.

درمورد تومور مغزی کودکان ، برخی‌از سوالات اساسی که بهتر است‌از پزشک بپرسید، عبارتنداز:

• فرزند من چه نوع‌ تومور مغزی دارد؟
• تومور مغزی کجا واقع شده است؟ اندازه آن چقدر است؟
• تومور مغزی چقدر تهاجمی است؟
• آیا تومور مغزی سرطانی است؟
• آیا فرزند من به آزمایش‌های اضافه تری نیاز دارد؟
• گزینه های درمانی چه هست؟
• مزایا و خطرات هر روش درمانی چیست؟
• آیا هیچ گونه روش درمانی وجود داردکه بتواند تومور مغزی کودک من را درمان کند؟
• آیا درمانی وجود داردکه به‌نظر شما بهترین باشد؟
• آیا فرزند من باید به متخصصان بیشتری مراجعه کند؟ در این صورت هزینه آن چقدر است و آیا بیمه من آن را پوشش می‌دهد؟
• آیا بروشور یا سایر مطالب چاپی وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می‌کنید؟

درصورت داشتن هرگونه سوال دیگری، درپرسیدن آن تردید نکنید.

از پزشک چه انتظاری می‌رود

پزشک احتمالاً چندین سوال‌از شما و فرزندتان خواهد پرسید. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها، زمان بیشتری برای موضوعاتی که قصد دارید به آنها بپردازید را فراهم خواهد کرد. پزشک ممکن است برخی‌از سوالات زیر را بپرسد:

• اولین بار کودکتان چه زمانی علائم را تجربه کرده است؟
• آیا علائم مداوم هستند یا گاه به گاه؟
• شدت علائم درچه حد است؟
• فکر می‌کنید چه مواردی علائم کودکتان را بهبود می‌بخشد؟
• فکر می‌کنید چه مواردی علائم کودکتان را بدتر می‌کند؟