هادرون تراپی چیست و هادرون تراپی چند جلسه است – کلینیک آروین

هادرون تراپی نوعی رادیوتراپی برای درمان تومورهایی است که اغلب غیر قابل عمل یا مقاوم به درمان های رادیوتراپی سنتی هستند که از سال 2017 به بخشی از سطوح ضروری کمک ارائه شده توسط سیستم بهداشت ملی تبدیل شده است. برخلاف پرتودرمانی سنتی که مبتنی بر استفاده از اشعه ایکس یا الکترون است، هادرون تراپی شامل استفاده از پروتون ها و یون های کربن است. این ذرات اتمی به نام “هادرون” که نام خود درمان از آن گرفته شده است این مزیت را دارند که سنگین‌ تر و دارای انرژی بیشتری نسبت به الکترون‌ ها هستند و در نتیجه حتی در از بین بردن سلول‌ های تومور موثرتر هستند.

برای اینکه در هدف قرار دادن تومور با دقت فوق العاده موثر باشد، هادرون های مورد استفاده در درمان هادرون تراپی باید از طریق یک شتاب دهنده ذرات شتاب بسیار قدرتمندی داشته باشند . در CNAO این فرآیند در داخل «سینکروترون» انجام می‌ شود، یک دستگاه پزشکی به شکل حلقه‌ ای به طول 80 متر و متصل به اتاق ‌های درمانی که بیماران تحت درمان قرار می ‌گیرند. در داخل سنکروترون، پرتو ذرات حدود 30000 کیلومتر را در نیم ثانیه طی می کند.

هادرون تراپی چیست و چگونه کار میکند؟

برای رسیدن به انرژی مورد نیاز برای درمان، پس از آن به سمت تومور هدایت می شود. هنگامی که سلول های سرطانی تحت تأثیر قرار می گیرند، DNA  در هسته آنها به شدت آسیب می بیند. سلول ها می میرند و سیستم ایمنی آنها را از بین می برد. مزیت بزرگ هادرون تراپی این است که این مکانیسم مرگ سلولی بسیار دقیق است: فقط بر توده تومور تأثیر می گذارد و بافت سالم را حفظ می کند.

تعداد جلسات هادرون تراپی به عوامل مختلفی از جمله نوع ذره مورد استفاده، نوع تومور، اندازه و محل قرارگیری آن بستگی دارد. به طور کلی، یک جلسه در روز، پنج روز در هفته، برای دوره ای بین 2 تا 7 هفته انجام می شود.

 فواید هادرون تراپی چیست؟

به لطف ویژگی‌ های فیزیکی خاص ذرات مورد استفاده یون‌های کربن و پروتون، هادرون‌ تراپی مزایای قابل ‌توجهی نسبت به رادیو تراپی معمولی دارد که این مزایا عبارتند از:

امکان درمان تومورهای مقاوم به پرتو . مکانیسم آزادسازی انرژی برای هادرون ها باعث شکستگی زیادی در پیوندهای شیمیایی موجود در ماکرومولکول های بیولوژیکی، به ویژه DNA می شود. دومی خاصیت ترمیم خود را دارد، اما اگر آسیب متحمل شده بسیار جدی باشد، مکانیسم‌ های ترمیم سلول دیگر موثر نیستند و بنابراین غیرفعال می‌شوند و یا می‌میرند. در پرتو درمانی سنتی آسیب به DNA بسیار کم است، در حالی که در هادرون تراپی با یون های کربن، تعداد زیادی شکستگی همچنین امکان مبارزه با تومورهای مقاوم در برابر رادیو را به درمان سنتی فراهم می کند.

دقت درمان و حفظ بافت سالم . با هادرون تراپی آزاد شدن انرژی و در نتیجه تخریب سلول ها بسیار انتخابی است. این بدان معنی است که تنها سلول های تومور با شدت بالا تحت تأثیر قرار می گیرند، در حالی که بافت سالم در امان است. این پدیده با حالت آزاد سازی انرژی در طول درمان امکان پذیر می شود: وقتی پرتو ذرات شتاب گرفته به بدن بیمار می رسد، آنقدر سریع است که قادر به تعامل با بافت هایی که از آنها عبور می کند نمی باشد و بنابراین به آنها آسیب نمی رساند.

با این حال، با نفوذ و حرکت به سمت هدف، پرتو تحت یک کاهش تدریجی سرعت قرار می گیرد تا زمانی که به نقطه ای می رسد که متوقف می شود. در این نقطه، دقیقاً در جایی که تومور قرار دارد، تمام انرژی باقیمانده ذرات آزاد می شود و حداکثر آسیب بافتی رخ می دهد. به لطف خواص فیزیکی ذرات هادرونیک، پرتو ذرات هنگام عبور از بدن بیمار پراکنده نمی شود یعنی همسان می ماند و بنابراین امکان به حداقل رساندن بیشتر آسیب به بافت سالم اطراف وجود دارد.

همه این مزایا، همراه با شخصی سازی بسیار بالای درمان در هر یک از مراحل آن، منجر به اثر مخرب قابل توجهی بر بافت های تومور می شود. به همین دلیل، هدف، یعنی تومور، باید با دقت میلی‌متری، بسیار بالاتر از رادیوتراپی قدیمب قرار گیرد.

چه آسیب شناسی هایی را می توان با هادرون تراپی درمان کرد؟

هادرون تراپی عمدتاً برای  تومورهای مقاوم به پرتو ، یعنی آن دسته از تومورهایی که به اندازه کافی به اشعه ایکس مورد استفاده در رادیوتراپی قدیمی پاسخ نمی ‌دهند ، یا برای تومورهایی که در مکان‌ های مخصوصاً مشکل قرار دارند، نشان داده می ‌شود. به طور معمول، هادرون تراپی تجربه خود را بر روی تومور های قاعده جمجمه آغاز کرد، جایی که لازم است در ارائه درمان بسیار دقیق باشد، زیرا در اطراف توده تومور ساختارها، اعصاب و عروق بسیار مهمی وجود دارد که نباید آسیب ببینند.

بیماری و مشکلاتی که می توان با هادرون تراپی در CNAO درمان کرد به شرح زیر است:

تومور سرطانی مغز، قاعده جمجمه و نخاع

• پاراگانگلیوما
• کوردوما قاعده جمجمه
• کندروسارکوم داخل جمجمه ای
• تومورهای بدخیم غلاف عصبی قاعده جمجمه
• Hemangiopericytomas تومورهای فیبری منفرد داخل جمجمه ای
• مننژیوم های داخل جمجمه ای با اشاره خاص به مننژیوم در نقاط بحرانی مانند قاعده جمجمه و مننژیوم های بسیار تهاجمی
• درمان مجدد تومورهای مغزی از هر نوع بافت شناسی در بیمارانی که قبلاً تحت پرتودرمانی ناحیه مغز قرار گرفته اند.
• نئوپلاسم های گلیال با درجه پایین
• کرانیوفارنژیوم و ماکروآدنوم هیپوفیز
• نوروم های اعصاب جمجمه ای
• اپاندیموم‌های بزرگسالان و سایر نئوپلاسم‌های نادر سیستم عصبی مرکزی به استثنای بیماران بزرگسال مبتلا به مدولوبلاستوما بزرگسالان تازه تشخیص داده شده و سایر بیماری‌های بزرگسالی که نیاز به تابش کرانیو نخاعی دارند.
• نئوپلاسم های ساقه مغز
• نئوپلاسم های مغز با اندیکاسیون برای پرتودرمانی در بیماران مبتلا به سندرم های ژنتیکی
• نئوپلاسم های نخاعی
• درمان مجدد تومورها در محل هایی که قبلا تحت تابش قرار گرفته اند.

تومورهای سر، گردن و دستگاه تنفسی فوقانی

1-ملانوم های مخاطی

2-آدنوم پلئومورفیک

3-کارسینوم کیستیک آدنوئید

4-سارکوم ها

5-تومورهای غدد بزاقی

6-تومورهای محلی پیشرفته سینوس های پارانازال و نازوفارنکس

7-ملانوم چشم

8-لنفوم های مداری

9-تومورهای مداری

10-عود موضعی تومورهای سر و گردن

11-درمان مجدد تومورها در محل هایی که قبلا تحت تابش قرار گرفته اند.

تومورهای قفسه سینه

• سارکوم ها
• درمان مجدد تومورها در محل هایی که قبلا تحت تابش قرار گرفته اند
• سینه
• ریه

تومورهای لگن

1-تومورهای بدخیم پروستات

2-عود تومورهای زنانه

3-عود سرطان رکتوم

4-ملانوم دهانه رحم و واژن

5-عودهای جانبی

6-درمان مجدد تومورها در محل هایی که قبلا تحت تابش قرار گرفته اند.

تومورهای اندام و ستون فقرات

• کوردوما و کندروسارکوم
• سارکوم ها
• درمان مجدد تومورها در محل هایی که قبلا تحت تابش قرار گرفته اند