آندومتریوز چیست و درمان قطعی آندومتریوز – کلینیک آروین

آندومتریوز وجود آندومتر، غشای مخاطی است که به طور معمول به طور انحصاری حفره رحم را در خارج از رحم می پوشاند و می تواند زن را از همان اوایل اولین قاعدگی درگیر کند و تا یائسگی او را همراهی کند.

مطالعات بافت شناسی نشان داده اند که آندومتر در اندومتریوز شبیه اندومتر طبیعی است. این بیماری با حضور گیرنده هورمونی مانند آندومتر طبیعی مشخص می شود، اما دارای ظرفیت چسبندگی بالایی است که به آن اجازه می دهد به ساختار خارج رحمی مانند مکان هایی که در آن اندومتریوز ایجاد می شود بچسبد. اگرچه آن را به عنوان یک آسیب شناسی در سن باروری در نظر می گیرند، موارد نادری از آندومتریوز در پس از یائسگی نیز توصیف شده است، به ویژه در زنانی که از درمان جایگزین هورمونی استفاده می کنند.

در آندومتریوز، سلول آندومتر کارآمد خود را در لگن خارج از حفره رحم کاشت می کنند. علائم به محل کاشت بستگی دارد. سه گانه کلاسیک علائم، دیسمنوره، دیسپارونی و ناباروری است، اما علائم می تواند شامل سوزش ادرار و درد همراه با اجابت مزاج نیز باشد. شدت علائم ربطی به مرحله بیماری ندارد. تشخیص با مشاهده مستقیم و گاهی اوقات با بیوپسی، معمولاً لاپاراسکوپی است. درمان‌ ها شامل دارو ضد التهابی، داروهایی که عملکرد تخمدان و رشد بافت آندومتر را سرکوب می‌ کنند، ابلیشن جراحی و برداشتن ایمپلنت‌ اندومتریوتیک، و اگر بیماری شدید باشد و بارداری برنامه ‌ریزی نشده باشد.

آندومتریوز معمولاً به سطوح صفاقی یا سروزی اندام لگن، معمولاً تخمدان ها، رباط های پهن رحم، شقاق داگلاس و رباط های رحمی خاجی محدود می شود.

لوکالیزاسیون های کمتر متداول شامل لوله فالوپ، سطح سروزی روده کوچک یا بزرگ، حالب ، مثانه، واژن، دهانه رحم، اسکارهای جراحی و به ندرت ریه، پلورا و پریکارد می شود.

خونریزی از ایمپلنت صفاقی مسئول شروع فرآیند التهابی استریل و به دنبال آن رسوب فیبرین، تشکیل چسبندگی و در نهایت ایجاد اسکار است که باعث اعوجاج سطوح صفاقی اندام ها می شود که منجر به درد و اعوجاج آناتومی لگن می شود.

گزارش ها حاکی از موارد زیر است:

• 6-10درصد در تمام زنان
• 25 تا 50 درصد در زنان نابارور
• 75-80 درصد در زنان مبتلا به درد مزمن لگنی
• سن متوسط ​​در هنگام تشخیص 27 سال است، اما آندومتریوز در بین دختران نوجوان نیز رخ می دهد.

درمان آندومتریوز

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی برای ناراحتی
• داروهای ضد بارداری استروپروژسترون
• داروهایی برای سرکوب عملکرد تخمدان
• رزکسیون محافظه کارانه یا فرسایش بافت اندومتریوتیک، با یا بدون درمان دارویی
• هیسترکتومی کامل شکمی با یا بدون سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه در صورتی که بیماری شدید باشد و بیمار تمایل باروری خود را از دست داده باشد.

درمان علامتی پزشکی با مسکن ها (معمولا NSAID ها) و ضد بارداری های هورمونی آغاز می شود.

داروها و جراحی محافظه کارانه عمدتاً برای کنترل علائم استفاده می شود. در اکثر بیماران، اندومتریوز در عرض 6 ماه تا 1 سال پس از قطع دارو عود می کند، مگر اینکه عملکرد تخمدان به طور دائم و کامل از بین برود. اندومتریوز نیز می تواند پس از جراحی محافظه کارانه عود کند.

درمان جراحی محافظه کارانه اندومتریوز عبارت است از برداشتن یا فرسایش ایمپلنت اندومتریوز و برداشتن چسبندگی لگنی در طی لاپاراسکوپی. درمان قطعی تر باید بر اساس سن بیمار، علائم، تمایل به حفظ باروری و وسعت بیماری فردی باشد.

هیسترکتومی کامل شکمی با یا بدون سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه یک درمان قطعی آندومتریوز در نظر گرفته می شود. کمک به جلوگیری از عوارض، اصلاح دوره بیماری و تسکین علائم. با این حال، آندومتریوز می تواند عود کند.

درمان دارویی آندومتریوز

داروهایی که عملکرد تخمدان را سرکوب می کنند، رشد و فعالیت ایمپلنت های اندومتریوتیک را مهار می کنند. موارد زیر بیشترین استفاده را دارند:

• داروهای ضد بارداری (استروژن- پروژستین) در ترکیب مداوم

داروهای زیر معمولاً فقط زمانی استفاده می‌شوند که زنان نمی‌توانند COC مصرف کنند یا زمانی که درمان با COCها بی‌ اثر باشد:

• پروژسترون ها
• آگونیست ها و آنتاگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین .
• دانازولو

آگونیست های در ابتدا ترشح هیپوتالاموس را افزایش می دهند، اما سپس استفاده مداوم از آنها به طور موقت باعث کاهش ترشح هورمون محرک فولیکول (FSH) از هیپوفیز می شود و در نتیجه تولید استروژن توسط تخمدان ها کاهش می یابد. با این حال، درمان به کمتر از 6 ماه محدود می شود زیرا استفاده طولانی مدت می تواند باعث تحلیل استخوان شود. اگر درمان بیش از 4 تا 6 ماه طول بکشد، ممکن است یک پروژستین یا بیس فسفونات به طور همزمان برای به حداقل رساندن دمینرالیزاسیون استخوان استفاده شود. در صورت عود آندومتریوز، زنان ممکن است نیاز به درمان مجدد داشته باشند.

آنتاگونیست GnRH به طور مستقیم ترشح را کاهش می دهد و در نتیجه آزادسازی FSH هیپوفیز و تولید استروژن تخمدان را سرکوب می کند. این در 2 دوز مختلف می آید. بالاترین دوز برای درمان دیسپارونی و همچنین سایر علائم آندومتریوز در دسترس است. استفاده طولانی مدت می تواند باعث تحلیل رفتن استخوان شود. اگر درمان بیش از 6 ماه طول بکشد، می توان از پروژستین همزمان با درمان (درمان تکمیلی) برای به حداقل رساندن دمینرالیزاسیون استخوان استفاده کرد.

آنتاگونیست هورمون آزادکننده گنادوتروپین Relugolix در ترکیب با استرادیول 1 میلی گرم و نورتیندرون 0.5 میلی گرم در آزمایشات بالینی برای استفاده به عنوان درمان اولیه برای اندومتریوز است. این ترکیب گرگرفتگی و تحلیل استخوان را به حداقل می رساند. استفاده از آن به 24 ماه محدود می شود زیرا از دست دادن احتمالی استخوان ممکن است برگشت ناپذیر باشد.

دانازول ، آندروژن مصنوعی و آنتی گنادوتروپ، تخمک گذاری را مهار می کند . با این حال، اثرات جانبی جانبی آندروژنی استفاده از آن را محدود می کند.

قرص‌ های ضدبارداری ترکیبی چرخه ‌ای یا مداوم که پس از درمان با آگونیست‌ های دانازول یا هورمون آزادکننده گنادوتروپین تجویز می ‌شوند، ممکن است پیشرفت بیماری را کاهش دهند و برای زنانی درمان دارویی نرخ باروری را در زنان مبتلا به اندومتریوز حداقل یا خفیف تغییر نمی دهد.

درمان آندومتریوز با عمل جراحی

اکثر زنان مبتلا به اندومتریوز متوسط ​​تا شدید با برداشتن هر چه بیشتر ایمپلنت‌ها، بازسازی آناتومی لگن و حفظ باروری تا حد امکان به بهترین شکل درمان می‌شوند. ایمپلنت های اندومتریوز سطحی را می توان قطع کرد. ایمپلنت های عمیق و گسترده باید برداشته شوند.

اندیکاسیون های خاص برای جراحی لاپاراسکوپی عبارتند از:

• درد لگنی متوسط ​​تا شدید که به دارو پاسخ نمی دهد
• وجود اندومتریوم
• چسبندگی های محکم لگنی
• انسداد لوله های فالوپ
• تمایل به حفظ باروری
• درد هنگام مقاربت

ضایعات معمولاً با لاپاراسکوپی برداشته می شوند. ضایعات صفاقی یا تخمدانی گاهی اوقات می توانند با الکتروکوتر، برداشته شوند، یا کمتر با لیزر تبخیر شوند. آندومتریوم ها باید برداشته شوند زیرا برداشتن آن از عود ضایعات به طور موثرتری نسبت به تخلیه جلوگیری می کند. پس از این درمان، نرخ باروری با مرحله اندومتریوز نسبت معکوس دارد. اگر رزکسیون ناقص باشد، گاهی اوقات آگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین در طول دوره بعد از عمل تجویز می شود، اما اینکه آیا این تاکتیک باعث افزایش نرخ باروری می شود نامشخص است.

برداشتن لاپاروسکوپی رباط‌ های رحمی خاجی با الکتروکوتر یا لیزر می ‌تواند درد چرخه ‌ای را کاهش دهد. آندومتریوز رکتوواژینال، شدیدترین شکل بیماری، می تواند با درمان های معمول آندومتریوز درمان شود. با این حال، برداشتن کولونوسکوپی یا جراحی ممکن است برای جلوگیری از انسداد کولون مورد نیاز باشد.

هیسترکتومی با یا بدون حفظ تخمدان باید برای بیمارانی که درد لگنی متوسط ​​تا شدید دارند، تمایلی به بچه دار شدن ندارند و روش قطعی را ترجیح می دهند، اختصاص یابد . هیسترکتومی برای برداشتن چسبندگی یا ایمپلنت سروزا رحم یا شقاق داگلاس انجام می شود.

اگر زنی کمتر از 50 سال نیاز به هیسترکتومی با سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه داشته باشد، درمان جایگزینی استروژن (مثلاً برای جلوگیری از علائم یائسگی) باید در نظر گرفته شود. همچنین، درمان مداوم پروژسترون (به عنوان مثال، مدروکسی پروژسترون استات 2.5 میلی گرم خوراکی یک بار در روز) اغلب توصیه می شود زیرا اگر استروژن به تنهایی تجویز شود، بافت آندومتریوز باقیمانده می تواند رشد کند و در نتیجه عود کند.

اگر علائم بعد از سالپنگو اوفورکتومی در زنان بالای 50 سال باقی بماند، می‌توان تک‌تراپی مداوم پروژسترون (نورتیندرون استات 2.5 تا 5 میلی‌گرم، مدروکسی پروژسترون استات 5 میلی‌گرم در روز، پروژسترون میکرونیزه 100 تا 200 میلی‌ گرم خوراکی) را قبل از خواب تجویز کرد.