تجویز داروی زومتا Zoledronic acid و زومتا – کلینیک آروین
زومتا (زومتا)
زولدرونیک نوعی دارو است که بنام نام تجاری آن یعنی داروی زومتا شناخته میشود و در دسته بیس فسفوناتها جای دارد. این دارو در درمان سرطان هایی به کار میرود که ممکن است به هنگام گسترش بر استخوان ها نیز تاثیر بگذارند و عبارتند از:
- سرطان میلوما
- سرطان سینه پیشرفته
- درمان سرطان پروستات پیشرفته
همچنین در سرطان استخوان ثانویه کلسیم در خون افزایش یافته که این دارو باعث کاهش سطح کلسیم در این زمان خواهد شد.
زومتا چگونه به بیمار داده میشود؟
زومتا یک مایع شفاف است و بصورت قطره ای داخل وریدی وارد جریان خون میشود. تزریق معمولا در حدود 15 دقیقه طول خواهد کشید. تزریق زومتا به این صورت است که پرستار یک لوله کوچک ( کانولا) را در بازو و یا دست شما و در یکی تز رگ ها قرار میدهد و دارو را به آن متصل میکند.
در برخی موارد ممکن است درمان از طریق یک خط مرکزی انجام شود که در این زمان یک لوله پلاستیکی بلند به یک ورید در بازو و یا قفسه سینه شما وصل میشود و دارو وارد آن میشود. لوله ممکن است چند ماه و تا پایان درمان در داخل رگ هایتان بماند.
چرا زومتا تجویز میشود؟
زومتا همچنین برای درمان بیماری پاژه استخوان (شرایطی که در آن استخوان‌ها نرم و ضعیف هستند و ممکن است تغییر شکل داده، دردناک یا به راحتی شکسته شوند) استفاده میشود. زومتا (Zometa) برای درمان سطوح بالای کلسیم در خون که ممکن است توسط انواع خاصی از سرطان ایجاد شود، استفاده می شود. این داروهمچنین همراه با شیمی درمانی سرطان برای درمان آسیب استخوانی ناشی از مولتیپل میلوما سرطانی که در سلول‌های پلاسما شروع میشود گلبول‌های سفید خونی که مواد لازم برای مبارزه با عفونت را تولید می‌کنند یا سرطانی که در قسمت دیگری از سرطان شروع شده است، استفاده میشود.
بدن اما به استخوان ها گسترش یافته است. داروی زومتا (Zometa) شیمی درمانی سرطان نیست و گسترش سرطان را کند یا متوقف نمی کند. با این حال، می توان از آن برای درمان بیماری استخوان در بیماران مبتلا به سرطان استفاده کرد. داروی زومتا در دسته ای از داروها به نام بیس فسفونات ها قرار دارد. این کار با کند کردن تجزیه استخوان، افزایش تراکم (ضخامت) استخوان و کاهش میزان کلسیم آزاد شده از استخوان ها به خون عمل می کند.
طریقه مصرف دارو زومتا به چه صورت است؟
زومتا به عنوان یک محلول (مایع) برای تزریق در ورید و حداقل بمدت 15 دقیقه میباشد و تحت نظر پزشم و توسط پرستار در یک محیط درمانی انجام میگیرد و به هیچ وجه تزریق آن در منزل نمیباشد. هنگامی که از تزریق داروی زومتا برای درمان سطوح بالای کلسیم خون ناشی از سرطان استفاده می شود، معمولاً به صورت یک دوز تجویز می شود. اگر کلسیم خون به سطح نرمال کاهش نیابد یا در سطح نرمال باقی نماند، ممکن است حداقل 7 روز پس از اولین دوز، دوز دوم نیز بدنبال آن تجویز شود.
هنگامی که از تزریق Zoledronic acid برای درمان آسیب های استخوانی ناشی از مولتیپل میلوما یا سرطانی که به استخوان ها گسترش یافته است استفاده می شود، معمولاً هر 3 تا 4 هفته یک بار تزریق می شود. هنگامی که از تزریق زومتا Zoledronic acid برای درمان پوکی استخوان در زنانی که یائسه شده اند یا در مردان یا برای درمان یا پیشگیری از پوکی استخوان در افرادی که گلوکوکورتیکوئید مصرف می کنند استفاده می شود.
معمولا یک بار در سال داده می شود. زمانی که Zoledronic acid برای جلوگیری از پوکی استخوان در زنانی که یائسه شده اند استفاده می شود، معمولا هر 2 سال یک بار این دارو برای آنها تجویز می شود. برای درمان بیماری پاژه استخوان ، معمولاً به صورت یک دوز تجویز می شود، اما ممکن است پس از مدتی دوزهای اضافی داده شود.
حتما تا 2 ساعت قبل از تزریق داروی زومتا به مقدار کافی آب و مایعات بنوشید. پزشک ممکن است مکمل کلسیم و مولتی ویتامین حاوی ویتامین D را برای مصرف شما در طول درمان تجویز کند. شما باید این مکمل ها را هر روز طبق دستور پزشک مصرف کنید. اگر دلیلی وجود دارد که نمی توانید این مکمل ها را در طول درمان مصرف کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.
ممکن است در چند روز اول پس از دریافت دوز داروی زومتا واکنشی را تجربه کنید. علائم این واکنش ممکن است شامل علائمی شبیه آنفولانزا، تب، سردرد، لرز و درد استخوان، مفاصل یا عضله باشد. این علائم ممکن است در 3 روز اول پس از تزریق شروع شود و ممکن است 3 تا 14 روز طول بکشد. ممکن است پزشک از شما بخواهد که پس از تزریق، برای پیشگیری یا درمان این علائم، از مسکن یا کاهنده تب بدون نسخه استفاده کنید.
اگر برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان تزریق دریافت می کنید، حتی اگر احساس خوبی دارید، باید طبق برنامه به دریافت دارو ادامه دهید. شما باید هر از گاهی با پزشک خود در مورد اینکه آیا هنوز نیاز به درمان با این دارو دارید یا خیر صحبت کنید.
اقدامات حیاتی مهم در زمان مصرف زومتا چیست؟
- در صورت وجود هرگونه حساسیت دارویی حتما موضوع را به پزشک و یا داروساز اطلاع دهید.
- باید بدانید که تزریق زولدرونیک اسید با نام های تجاری Zometa و Reclast موجود است.
- اگر بیماری کلیوی دارید یا تا به حال داشته اید یا اگر دهان خشک، ادرار تیره، کاهش تعریق، خشکی پوست و سایر علائم کم آبی دارید یا اخیراً اسهال، استفراغ، تب، عفونت، تعریق بیش از حد یا زیاد داشته اید، به پزشک خود اطلاع دهید.. پزشک در صورت کم آبی و یا بیماری کلیوی از تزریق این دارو خودداری خواهد کرد.همچنین اگر تا به حال سطح کلسیم پایینی در خون خود داشته اید به پزشک خود اطلاع دهید. احتمالاً پزشک قبل از شروع درمان سطح کلسیم خون را بررسی می کند و اگر سطح آن خیلی پایین باشد ممکن است این دارو را تجویز نکند.
- اگر در گذشته تحت درمان با زولدرونیک اسید یا سایر بیس فسفونات ه ا مانند ( (Actonel، Actonel+Ca، Aredia، Boniva، Didronel، Fosamax، Fosamax+D، Reclast، Skelid و Zometaبوده اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- چنانچه تا به حال بر روی غده پاراتیروئید خود (غده کوچک در گردن) یا غده تیروئید یا جراحی برای برداشتن بخش هایی از روده کوچک خود جراحی داشته اید و اگر نارسایی قلبی دارید یا قبلاً به آن مبتلا بوده ایدهر شرایطی که خون شما را از لخته شدن طبیعی باز می دارد. سطوح پایین کلسیم، منیزیم یا پتاسیم در خون شما؛ هر شرایطی که بدن شما را از جذب مواد مغذی از غذا باز می دارد. یا مشکلات دهان، دندان ها یا لثه ها؛ یک عفونت، به خصوص در دهان شما؛ آسم یا خس خس سینه، به خصوص اگر با مصرف آسپرین بدتر شود. یا بیماری پاراتیروئید یا کبد حتما موضوع را به پزشکتان اطلاع دهید.
- اگر باردار هستید، قصد بارداری دارید یا در دوران شیردهی هستید به پزشک خود اطلاع دهید. برای جلوگیری از بارداری در زمانی که Zometa دریافت می کنید، باید از یک روش قابل اعتماد کنترل بارداری استفاده کنید. اگر در حین دریافت این دارو باردار شدید، با پزشک خود تماس بگیرید. دارو ممکن است به جنین آسیب برساند. اگر قصد دارید در آینده باردار شوید با پزشک خود صحبت کنید زیرا ممکن است سال ها پس از قطع مصرف زولدرونیک اسید در بدن شما باقی بماند.
- باید بدانید که تزریق دارو ممکن است باعث درد شدید استخوان، ماهیچه یا مفاصل میشود. ممکن است ظرف چند روز یا چند ماه پس از اولین تزریق زولدرونیک اسید، این درد را احساس کنید. اگرچه این نوع درد ممکن است پس از تزریق برای مدتی شروع شود. اگر در هر زمان در طول درمان با تزریق دچار درد شدید شدید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است پزشک شما تزریق دارو را متوقف کند و پس از قطع درمان با این دارو، درد شما از بین برود.
- باید بدانید که زومتا ممکن است باعث استئونکروز فک (ONJ، یک بیماری جدی استخوان فک) شود، به خصوص اگر در حین استفاده از دارو، جراحی یا درمان دندان انجام دهید. دندانپزشک باید قبل از شروع استفاده از زوما، دندان‌های شما را معاینه کند و درمان‌های مورد نیاز از جمله تمیز کردن را انجام دهد. در حین استفاده از اسید زولدرونیک حتما دندان های خود را مسواک بزنید و دهان خود را به درستی تمیز کنید. در حین استفاده از این دارو قبل از انجام هر گونه درمان دندانپزشکی با پزشک خود صحبت کنید.
تداخلات دارویی زومتا
به پزشک و داروساز خود بگویید که چه داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین ها، مکمل های غذایی و محصولات گیاهی را مصرف می کنید یا قصد دارید مصرف کنید. هر یک از موارد زیر را در صورت مصرف حتما ذکر کنید: آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید مانند آمیکاسین (آمیکین)، جنتامایسین (گارامایسین)، کانامایسین (کانترکس)، نئومایسین (Neo-Rx، Neo-Fradin)، پارومومایسین (Humatin)، استرپتومایسین، و توبرامایسین (Tobi). نبسین)؛ آسپرین و سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin) و ناپروکسن (Aleve، Naprosyn)؛ داروهای شیمی درمانی سرطان؛
دیگوکسین (لانوکسین، در دیجیتک)؛ دیورتیک ها (قرص های آب) مانند بومتانید (Bumex)، اسید اتاکرینیک (ادکرین) و فوروزماید (Lasix). و استروئیدهای خوراکی مانند دگزامتازون (Decadron، Dexone))، متیل پردنیزولون (Medrol) و پردنیزون (Deltasone). بسیاری از داروهای دیگر ممکن است با داروی زومتا تداخل داشته باشند، بنابراین تمام داروهایی را که مصرف می کنید، حتی داروهایی که در این لیست وجود ندارند، به پزشک خود اطلاع دهیداگر نیاز به تغییر دوزدر داروهای شما باشد پزشک این کار را انجام میدهد و همچنین شما را به دقت تحت نظر و مراقبت قرار میدهد تا بتواند از نظر داشتن عوارض جانبی بسنجد.
عوارض جانبی احتمالی زومتا
داروی زومتا نیز مانند دیگر داروها ممکن است باعث بروز عوارضی شود که تمامی این عوارض بعد از مدتی از بین خواهند رفت. اما در صورت طولانی شدن و یا تشدید حتما با پزشک تماس بگیرید. عوارض احتمالی عبارتند از:
- خارش، قرمزی، درد یا تورم در محلی که تزریق خود را دریافت کرده اید
- قرمزی، تورم، خارش یا اشک چشم یا تورم اطراف چشم
- یبوست
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- دل درد
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- سوزش سردل
- زخم های دهان
- نگرانی بیش از حد
- تحریک
- افسردگی
- مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب
- تب، لرز، سرفه و سایر علائم عفونت
- لکه های سفید در دهان
- تورم، قرمزی، تحریک، سوزش یا خارش واژن
- ترشحات سفید واژن
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن در اطراف دهان یا انگشتان دست یا پا
- ریزش مو
علائم مصرف بیش از حد زومتا
- تب
- ضعف
- سرگیجه
- گرفتگی عضلات
- ضربان قلب سریع و نا مرتب
- حرکات غیرقابل کنترل چشم
- مشکل در راه رفتن
- تنگی نفس
- مشکل در بلع
- کاهش ادرار
- مشکل در تکلم
- تشنج
- گیجی
